آیین نامه ایمنی ماشین ها و ادوات کشاورزی
آیین نامه ایمنی ماشین ها و ادوات کشاورزی
آیین نامه ایمنی ماشین ها و ادوات کشاورزی
هدف
به منظور تأمين و ارتقاء سطح ايمني و حفاظت نيروي کار و همچنين صيانت نيروي انساني و منابع مادي کشور و پيشگيري از حوادث منجر به صدمات جاني و خسارت مالي در فعاليت‌هاي مرتبط با ماشينهاي کشاورزي، مقررات اين آيين‌نامه به استناد ماده 85 قانون کار جمهوري اسلامي ايران تدوين گرديده است.
فصل اول ـ تعاريف
ماشينهاي کشاورزي
به ماشين‌هايي اطلاق مي‌شود که داراي موتور بوده و جهت عمليات کشاورزي و براي کارهايي نظير آماده‌سازي زمين، کاشت، داشت، برداشت و جابجايي‌محصول بکارگرفته‌مي‌شوند.
ادوات کشاورزي:
به دستگاههاي فاقد موتور اطلاق مي‌شود که به طرق مختلف (سوار، نيمه‌سوار و کششي) به ماشينهاي کشاورزي متصل شده و عمليات مختلف کاشت، داشت، برداشت و جابجايي محصول را انجام مي‌دهند.
ادوات خاک‌ورزي: دستگاههايي هستند که عمليات آماده‌سازي را قبل از کشت بر روي زمين انجام مي‌دهند مانند گاوآهن، ديسک و هرس.
ماشينهاي کاشت: دستگاههايي هستند که عمليات کاشت بذر، نشاء و غيره را انجام مي‌دهند.
ادوات داشت: دستگاههايي هستند که پس از کاشتن دانه‌ها و ساير محصولات تا زمان برداشت محصول، عمليات نگهداري، کودپاشي و سمپاشي مزرعه را انجام مي‌دهند مانند ماشينهاي تنک‌کن، کودپاش و سم‌‌پاش.
ماشينها و ادوات برداشت : دستگاههايي هستند که عمليات برداشت محصول از سطح مزرعه، بسته‌بندي، خرمنکوبي و يا چند عمليات را با هم انجام مي‌دهند. از قبيل بسته‌بندها، ساقه کوبها، کمباين‌ها، علوفه خردکن ثابت.
تراکتور و تيلر: ماشينهاي چندمنظوره‌اي است که براي کشيدن ادوات، ماشينهاي متحرک، بکارانداختن ماشينهاي ساکن و يا قابل حرکت به کمک تسمه و فلکه و محور تواندهي به کار مي‌روند.
محور تواندهي (P.T.O): محور گردنده مخصوصي است که نيروي محرکه لازم را از موتور تراکتور گرفته و به‌ماشين‌ها و يا ادوات کشاورزي منتقل مي‌نمايد.
پين‌برشي : قطعه‌اي است براي نگهداري اتصال خيش به گاوآهن که در صورت برخورد خيش به‌مانع، مقاومت خود را از دست‌داده و بريده‌شده و مانع‌از بلندشدن و واژگوني تراکتور مي‌گردد.
سپر دوار محور اتصال (P.T.O) پوششي است که روي محور انتقال‌دهنده نيرو قرار مي‌گيرد تا از برخورد انسان با محور جلوگيري نمايد.
فصل دوم ـ مقررات عمومی ماشین های کشاورزی
ایمنی در کشاورزی
ماده 1ـ کليه اشخاصي که از ماشينها و ادوات کشاورزي استفاده مي‌نمايند بايد آموزش و مهارت لازم را ديده باشند.
ماده 2ـ داشتن گواهينامه ويژه از مراجع ذيصلاح براي کار با ماشينهاي کشاورزي موتوري الزامي است.
ماده 3ـ کليه قسمتهاي ماشينهاي کشاورزي و ادوات آن بايد قبل از هرگونه عمليات کشاورزي مورد بازديد قرارگيرد.
ماده 4ـ کليه قسمتهاي انتقال‌دهنده نيرو و مواد از قبيل تسمه فلکه، چرخ‌دنده و زنجير و مارپيچ‌هاي انتقال مواد و امثال آنها و همچنين قسمتهايي از ماشينها که امکان ايجاد حادثه براي کارگر و افراد داشته باشد بايد داراي حفاظ مناسب و موثر باشد.
ضمناً رعايت مفاد آيين‌نامه حفاظت در مقابل وسايل انتقال‌نيرو مصوب 21/4/1340 در اين زمينه الزامي مي‌باشد.
ماده 5 ـ قبل از انجام عمليات تعمير، سرويس، نظافت، تنظيم، اتصال و جداسازي ادوات ماشينهاي کشاورزي بايد آنها را به طور اطمينان بخشي متوقف و بي‌حرکت نمود.
ماده 6 ـ در ماشينها و ادواتي که بعد از خاموش‌کردن ماشين محور چرخنده يا ساير اتصالات مدتي به حرکت خود ادامه مي‌دهند بايد تا توقف کامل دسترسي به‌قسمتهاي خطرناک آن امکان‌پذير نباشد.
ماده 7ـ عمليات بهره‌برداري، تعمير، تنظيم و سرويس ماشينهاي کشاورزي و ادوات آن بايد طبق دستورالعمل شرکت سازنده و با رعايت اصول‌ايمني و توسط اشخاص ماهر انجام گيرد.
ماده 8ـ سوارشدن افراد بر روي ماشينها و ادوات کشاورزي، غير از محل‌هاي مجاز که توسط شرکت سازنده تعبيه شده، ممنوع است.
ماده 9ـ ماشينها و ادوات کشاورزي را بايد مطابق با کاربري و دستورالعمل‌هاي شرکت سازنده استفاده نمود.
ماده 10ـ راننده ماشين کشاورزي مکلف است قبل از شروع به کار با ماشين، از عدم وجود افراد در داخل مخازن و حفظه‌ها و محدوده خطر اطمينان حاصل نمايد.
ماده 11ـ ماشينهاي کشاورزي بايد به خاموش‌کننده‌هاي دستي مناسب مجهز گردند.
ماده 12ـ راننده ماشين کشاورزي بايد پس از اتمام کار نسبت به توقف کامل ماشين اطمينان حاصل نموده و سوييچ آن را بردارد.
ماده 13ـ عمليات کشاورزي در شيب تپه‌ها و زمين‌هاي داراي اختلاف سطح بايد با رعايت اصول ايمني و دستورالعمل شرکت سازنده صورت گيرد.
ماده 14ـ عمليات کشاورزي در شب بايد با رعايت اصول ايمني و تامين روشنايي مناسب انجام گردد.
ماده 15ـ هنگام کار با ماشينهاي کشاورزي و يا حمل ونقل آنها در نزديکي خطوط انتقال نيروي برق، آب، گاز و نفت بايد قوانين و مقررات مربوط به حريم آنها رعايت گردد.
ماده 16ـ هنگام اتصال، تنظيم و جداسازي ادوات ماشينهاي کشاورزي که نياز به‌روشن‌بودن ماشيـن مي‌باشد، رعايت اصول ايمني و دستورالعمـل‌هاي شرکت سـازنده الزامي است.
ماده 17ـ هنگام تعمير، تنظيم و سرويس، بايد پايداري و ايستايي ادوات و ماشينهاي کشاورزي با استفاده از تجهيزات ايمن و مناسب تامين گردد.
ماده 18ـ قبل از ترک يا خاموش‌نمودن ماشينها و ادوات کشاورزي آزادکردن فشار هيدروليک کليه ادوات و متعلقات براي قرارگرفتن در پايين‌ترين حد و نزديکترين فاصله با سطح زمين الزامي است.
ماده 19ـ به‌منظور حفظ پايداري ماشين‌هاي‌کشاورزي در حالت‌اتصال ادوات سوارشونده، بايد از وزنه‌هاي تعادلي مطابق با دستورالعمل‌هاي شرکت سازنده استفاده نمود.
ماده 20ـ استفاده از وسايل حفاظت فردي مناسب با نوع کار الزامي است.
فصل سوم ـ مقررات اختصاصی ماشین های کشاورزی
ماده 21ـ استفاده از سپر اصلي و حفاظ مخصوص در بالاي محور تواندهي تراکتور الزاميست.
ماده 22ـ هنگام رانندگي تراکتور در جاده‌ها و معابر مجاز بايد پدال‌هاي ترمز به‌يکديگر قفل شوند.
ماده 23ـ اتصال ادوات کششي به تراکتور صرفاً بايد با استفاده از پين‌هاي برشي استاندارد صورت گيرد.
ماده 24ـ هنگام کارخاک‌ورزهاي دوار از قرارگرفتن در منطقه خطر و پشت آن بايد خودداري شود.
ماده 25ـ هنگام عمليات خاک‌ورزي توسط گاوآهنهاي دوطرفه و در زمان تعويض خيشها قرارگرفتن در محدوده چرخش خيش ممنوع است.ماده26ـ مادامي که ماشين کاشت در حال کار است بايد دهانه مخزن بسته بوده و بررسي ميزان بذر از طريق دريچه‌هاي مخصوص انجام گيرد و استفاده از دست براي اين کار ممنوع است.
ماده 27ـ تميزکردن علوفه و ضايعات جمع شده در مقابل شانه برش ماشينهاي دروگر شانه‌اي بايد پس از توقف کامل دستگاه و خاموش‌نمودن آن انجام پذيرد.
ماده 28ـ قرارگرفتن افراد در مقابل شانه برش ماشين دروگر تحت هر شرايطي، ممنوع مي‌باشد.
ماده 29ـ ايستادن و تردد افراد در محدوده حرکت و فعاليت ماشينها و ادوات کشاورزي در هنگام کار، ممنوع است.
ماده 30ـ هنگام تنظيم تيغه‌هاي برشي ماشينهاي خردکن، بايد با استفاده از وسيله مناسبي از چرخش ناخواسته تيغه‌ها جلوگيري شود.
ماده 31ـ هنگام پربودن مخزن دانه کمباين بايستي با سرعت مطمئن و مطابق با دستورالعمل‌هاي شرکت سازنده حرکت نمود.
ماده 32ـ هنگام برداشت محصول از تپه‌هايي با شيب تند بايستي از کمباين‌هايي مجهز به سيستم ترازکننده خودکار استفاده شود.
ماده 33ـ قسمتهايي از ماشين که در ارتفاع کار مي‌کنند بايد به هنگام خاموش‌نمودن دستگاه به روي زمين قرارگيرد.
ماده 34ـ دهـانه‌هاي ورودي و خروجي مواد اولـيه يا محـصول در ماشـين‌ها و ادوات کشاورزي بايد به نحوي باشد که ورود و درگيري اعضاي بدن به محدوده خطر امکان‌پذير نباشد.
ماده 35ـ کليه قسمتهايي از ماشين و يا ادوات آن که در اثر کارکردن احتمال داغ‌شدن آنها وجود دارد بايد مرتباً بازديد و سرويس گردد تا از بروز آتش‌سوزي احتمالي جلوگيري به عمل آيد.
ماده 36ـ بازوهاي تاشو در ادوات کشاورزي بايد به قفل‌کن مکانيکي تجهيز شوند تا از بازشدن آنها در زمان حمل ونقل جلوگيري نمايد.
فصل چهارم ـ ساير مقررات
ماده 37ـ حرکت، بارگيري و تخليه تريلر متصل به تراکتور بايد مطابق با قوانين و مقررات راهنمايي و رانندگي صورت پذيرد.
ماده 38ـ شيلنگها، لوله‌ها و اجزاي تحت فشار هيدروليک که براي اتصال به ادوات کشاورزي به کار مي‌روند بايد مرتباً بازديد و به روش مطمئن و ايمن محافظت گردند.
ماده 39ـ ماشينهاي کشاورزي بايد به بوق هشداردهنده دنده عقب، آينه‌هاي بغل، چراغ‌گردان براي استفاده در شب و ساير تجهيزات هشداردهنده مجهز باشند.
ماده 40ـ دستگاههاي شاخه بر موتوري بايد داراي يک بند مهار (حمايل) قابل تنظيم براي استفاده کاربر باشد.
ماده 41ـ پين‌هايي که براي اتصال ماشينها و ادوات کشاورزي استفاده مي‌شوند بايد مجهز به اشپيل و گيره ايمني باشند.
ماده 42ـ هرگونه اتصال محور تواندهي بايد به سپر دوار محور مجهز باشد.
ماده 43ـ براي کشش ادوات کشاورزي صرفاً استفاده از مالبند تراکتور مجاز است.
ماده 44ـ تريلرهايي که به عنوان دنباله‌بند به تراکتور متصل مي‌شوند بايد به چراغ ترمز و علائم هشداردهنده مجهز باشند.
ماده 45ـ در صورت عدم وجود کابين ايمن و استاندارد و به منظور حفظ جان راننده تراکتور، بايد ماشين به چهارچوب حفاظتي (راپس) مجهز باشد.
ماده 46ـ رعايت وزن، ارتفاع و جوانب مجاز بار در تريلرها الزامي است.
ماده 47ـ ميزان بار قابل حمل و همچنين ارتفاع بار مجاز بايد روي بدنه تريلر حک گردد.
ماده 48ـ رانندگان ماشينهاي کشاورزي در هنگام کار بايد از انجام امور ذيل:
خوردن، آشاميدن، استعمال دخانيات، صحبت با تلفن همراه، استراحت و هرگونه شوخي و اعمال غيرايمن که باعث عدم تمرکز مي‌گردد، خودداري نمايند. ضمناً قبل از شروع به کار يا در حين کار، استفاده از داروهاي خواب‌آور ممنوع است.
ماده 49ـ تريلرهاي مخصوص حمل بار که با تراکتور کشيده مي‌شوند بايد به‌پايه‌هاي نگهدارنده مناسب مجهز باشند.
ماده 50 ـ با عنايت به ماده 88 قانون کار جمهوري اسلامي ايران، کليه دارندگان، توليدکنندگان، فروشندگان، عرضه‌کنندگان و بهره‌برداري‌کنندگان از ماشينهاي کشاورزي مکلف به رعايت استاندارد توليد و موارد ايمني و حفاظتي در ماشينهاي مربوطه مي‌باشند.
ماده 51 ـ به استناد ماده 95 قانون کار جمهوري اسلامي ايران، مسئوليت رعايت مقررات اين آيين‌نامه بر عهده کارفرماي کارگاه بوده و در صورت وقوع هرگونه حادثه به‌دليل عدم توجه کارفرما به الزامات قانوني، مکلف است به جبران خسارات وارده مي‌باشد.
اين آئين‌نامه مشتمل بر 4 فصل و 51 ماده تهيه و به استناد مواد 85 و 91 قانون کار در جلسه مورخ 2/11/1387 شوراي‌عالي حفاظت فني تدوين و در تاريخ 27/12/1387 به تصويب وزيرکار و اموراجتماعي رسيده است.
این مطلب بروزرسانی شده است و فایل دیگر از ایمنی ماشین آلات کشاورزی پیوست شده است.
حتما بخوانید:
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.