آلودگی صدا در صنعت و ضرورت کاربرد روش های کاهش و کنترل آن

فرمت: PDF تعداد صفحات: 9

تنظیم: نفیسه جعفرزاده

فهرست:

• چکیده
• مقدمه
• مفهوم صوت، تعاریف و معیارهای اندازه گیری
• اثرات آلودگی صدا بر انسان و محیط
• استانداردهای صدا
• آیین نامه جلوگیری از آلودگی صدا
• برنامه پیشگیری از کاهش شنوایی (HLPP)
• نتیجه گیری و منابع

چکیده : اغلب فعالیت های صنعتی با تولید صدای زیاد همراه هستند که پرسنل شاغل در این صنایع را تحت تأثیر قرار می دهد. آلودگی های صدا در صنعت، محصول فرعی و ناخواسته تبدیل انرژی های مختلف به هم است. حداکثر سروصدای مجاز در محیط کار در یک شیفت ۸ ساعته db ۸۵ – ۹۰ می باشد. تعیین این حد تماس شغلی به عنوان استاندارد شغلی مواجهه با صدا به این معنی است که تماس با مقادیر بالاتر، موجب ایجاد عوارض بهداشتی غیر قابل برگشت در انسان می شود. و این در حالی است که مطالعات مختلف حاکی از تماس کارگران با شدت های بسیار بالاتر می باشد. صوت بیش از حد مجاز، که معمولا در تماس های شغلی حاصل می شود، می تواند موجب افت شنوایی و کری شغلی، اختلالات مغزی، عوارض روانی – فیزیولوژیک، اختلال در خواب و کاهش توان فیزیکی فرد شود. سروصدای محیطی حتی اگر به حد استاندارد هم نرسیده باشد، با مداخله در ارتباطات کلامی فرد و اختلال در تمرکز وی ممکن است مانع از خلاقیت فرد در کار شود. با توجه به صنایع مهم و عظیمی که در کشور ، سرمایه گذاری گردیده و در حال توسعه می باشد، لازم است که با استفاده از تجربیات محققان داخلی و خارجی و کشورهای صنعتی از مواجهه با آلودگی صدا جلوگیری به عمل آید و یا از ابتدا برای کنترل و کاهش این عامل زیان آور، برنامه ریزی های دقیق صورت گیرد.

کلمات کلیدی: آلودگی صوتی، محیط صنعتی، فرکانس اصوات، حفاظت شنوایی، ایمنی فردی

مقدمه: با توجه به توسعه روزافزون صنعت و تکنولوژی و کاربرد فراوان آن در خدمت رفاه و آسایش بشر، به خصوص در قرن اخیر در کشورهای صنعتی مشکلاتی ایجاد شده است که در حد خود از نظر تندرستی و بهداشت قابل تأمل و بررسی می باشد. مشکلات مورد نظر در حقیقت عوارضی است که از صنعتی شدن ناشی شده و باعث آلودگی محیط زیست می گردد. در حالی که بشر در تلاش است با استفاده از مکانیزه سازی روش های صنعتی در مدت زمان کوتاه تر به تولید انبوهی دست یابد و نیازهای جمعیت رو به رشد را تأمین کند، همزمان برای خود مخاطراتی را نیز پدید آورده است. به کارگیری تکنولوژی بدون در نظر گرفتن اصول ایمنی و حفاظتی از یک طرف و انفجار جمعیت از طرف دیگر، روز به روز دامنه این آلودگی را وسعت بخشیده است.

پژوهشگران و محققین هریک با روش های گوناگون، اثرات این پدیده را روی سلامتی افرادی که به نحوی در معرض صدا می باشند مورد مطالعه قرار داده و نتایج و نظرات خود را به صورت گزارشات علمی و مقالات به رشته تحریر در آورده اند. صدا که در اثر انتقال ارتعاشات مکانیکی به هوا ایجاد می شود، یکی از عوامل زیان آور فیزیکی محیط کار است. مواجهه با صدای بیش از حد مجاز، از تندرستی می کاهد و از جهاتی بر سلامتی انسان تأثیر می گذارد (سازمان بهداشت جهانی، سلامتی را به عنوان ترکیبی از تندرستی فیزیکی، ذهنی و اجتماعی تعریف کرده است و تنها نبود بیماری یا ناتوانی را دلیل بر سلامتی نمی داند).

مشکل آلودگی صدا در محیط کار به قدمت صنایع بر می گردد. تا قبل از انقلاب صنعتی، عوارض ناشی از کار به مشاغل محدود بود، اما با ظهور انقلاب صنعتی، دگرگونی در شرایط شغلی ایجاد گردید. صدمات ناشی از آلودگی صدا اکثرا شناخته شده می باشد. سروصدای محیطی ایجاد شده از ترافیک و بزرگراه ها، اجتماعات انسانی، صنایع مختلف، نیروگاه ها و.. می تواند موجب اختلال در ظرفیت های عملکردی انسان گشته و توان او را در مقابله با سایر فشارهای زندگی کاهش دهد. معمولا کارها و مشاغلی که همراه با آلودگی صداست، می تواند سبب افت و اختلالات شنوایی و صدمات روانی و عصبی گردد که به تدریج در افرادی که با این گونه وسایل کار می کنند ظاهر می شود. علاوه بر این به عوارض و صدماتی مانند تغییر در تعداد نبض و فشار خون منجر می گردد. آلودگی صوتی یکی از انواع آلودگی هایی است که در جامعه کنونی مطرح شده و در نتیجه شهرنشینی و صنعتی شدن جوامع به وجود آمده است.

مفهوم صوت، تعاریف و معیارهای اندازه گیری صدا یا انرژی اکوستیک به طور اساسی با دو ویژگی کمی و کیفی سنجیده می شود. کمیت صدا عبارت است از انرژی موجود در نمایه صدا. در حالی که کیفیت آن پراکندگی انرژی در فرکانس اکوستیک است. صدا به صورت امواج در حال حرکت نوسان های فشار هوا از فرستنده به گیرنده، در فضا ایجاد می شود. علاوه بر آن، دو مورد اشاره شده در زیر نیز باعث تولید صوت می گردد:

1. منابع ارتعاشی موجود در هوا
2. اغتشاش در مایعات، گازها و یا جامدات

فرستنده صدا چیزی است که بتواند یک واسطه، نظير هوا را بلرزاند و این لرزش در حد فرکانس قابل شنیدن (برای انسان) بین ۲۰ تا ۲۰ هزار هرتز (تعداد چرخش در ثانیه) باشد. افزایش نوسان میزان صدا، به منزله افزایش صدای مزاحم است، باید در نظر داشت که حد بالایی، در مورد افراد مسن و افرادی که در معرض سروصدای زیاد می باشند، به میزان قابل توجهی از اندازه مذکور پایین تر است.

واحد اندازه گیری میزان صوت تولید شده توسط یک منبع وات می باشد. این واحد نشان دهنده نرخ انجام کار و یا قدرت صورت است. دسی بل عبارت است از مقیاس لگاریتمی که برای اندازه گیری میزان فشار صوت، میزان شدت صوت و میزان قدرت صوت به کار می رود. یکی از عوامل اندازه گیری سروصدا، توزیع فرکانس آن می باشد. صدایی که انرژی صوتی آن در یک باند پهن و فرکانسی (بیش از یک باند اکتاو) گسترده است و به طور پیوسته در یک دوره نسبتا طولانی منتشر می شود، به «صدای یکنواخت با باند پهن» موسوم است. منابع این صدا می تواند کارگاه های بافندگی، کارخانجات نساجی و… باشد. در صورتی که تمرکز انرژی در یک باند باریک فرکانسی (کمتر از یک اکتاو) و در مدت زمان طولانی منتشر شود، مانند صدای اره، کمپرسور، ژنراتور و… به «صدای یکنواخت با باند باریک» موسوم است. فیلترهای با مقیاس (A)، رایج ترین فیلترهای الکتریکی هستند که تقریبا دارای حساسیتی نظیر گوش می باشند و بر این اساس، سطح صدای اندازه گیری شده با این فیلتر را با علامت (dB (A نشان می دهند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ روشهای کاربردی کنترل صدا در صنعت

⇐ اصول کاربردی کنترل صدا

⇐ روش های کنترل آلودگی صوتی در صنایع

⇐ آلودگی صوتی در صنعت

⇐ طراحی اتاق کنترل صدا به منظور حفاظت از اپراتور