آشنایی با اصول استقرار و اجزای سیستم HSE

آشنایی با اصول استقرار و اجزای سیستم HSE

فرمت: Pdf   تعداد صفحات: 150

فهرست:

• مقدمه و تعریف اصطلاحات

• معرفی سیستم یکپارچه ایمنی, بهداشت و محیط زیست

• ضروریت, اهمیت و جایگاه مدیریت HSE در سیستم مدیریتی صنعت

• معرفی عناصر سیستم مدیریت HSE

• استقرار و پیاده سازی سیستم HSE در سازمان ها

• مزایای استقرار سیستم مدیریت HSE

• ارزیابی و صلاحیت HSE پیمانکاران

• دامنه شمول مدیریت HSE

• و …

HACCP یک روش ارزیابی ریسک نیز محسوب میشود و در صنایع غذایی ، دارویی و آرایشی استفاده می شود و در استانداردها ISO ، معادل ISO 22000 است .
استاندارد های خاصی در صنعت خودرو، صنایع غذایی، سیمان، فولاد، کشاورزی و … مطرح است.

اساس این استاندارد ها بر چرخه دمینگ است (PDCA) این چرخه ژاپنی است و برگرفته از سیستم آمریکایی است که توسط ژاپنی ها اصلاح شده است و آقای دمینگ بحث مرتبط با بهبود مستمر را بصورت PDCA مطرح کرد . (این استاندارد بر اساس سیستم های کیفیتی طرح ریزی شده است)

سیستم مشابه به PDCA ، FCUS ,PDCA می باشد که بحث مرتبط با ناب سازی است . (مفاهیم شش سیگما) MUDA، شش سیگما و ناب سازی مربوط به FCUS PDCA می باشد و به دنبال آن است که تلفات را از بین ببریم و در وظایف و کارهای تعریف شده، استفاده می شود و بهبود بهره وری را مانند تمامی سیستم های دیگر به دنبال دارد .

P : (طرح یا برنامه plan): برای اجرای سیستم بایستی یک طرح داشته باشیم و در اینجا 5 ایتم مطرح می باشد Who ,Where , When , What , How

When: شامل مدت زمان بازنگری است. حداکثر زمانی که می توان برای بازنگری تعریف کرد یکسال است و بیشتر از آن نمی توان تعریف کرد. برخی از دستورالعمل ها بایستی ماهانه و یا هفتگی مورد بازنگری قرار گیرد.

تغییرات در سازمان بازه بازنگری را مشخص می کند و هر چه سازمان پویاتر و در حال رشد و تغییر باشد، زمان کوتاه تری خواهیم داشت.

Where: طرح من برای کجا استفاده می شود (اتاق, صنعت, شهر و …)

فرایند سه مرحله اساسی دارد : طرح، ساخت، بهره وری

زمانی استاندارد در فاز طراحی پیاده می کنیم چون طرح دائم در حال تغییرات ، ممکن است بازنگری به صورت هفتگی انجام شود. در بهره برداری ممکن است تغییری در سازمان نداشته باشیم پس باید سالانه فرایند نگاه شود (دقت شود مباحث بالا ربطی به مدیریت تغییر ندارد)
در گزارش سال 2006 یا 2007 (گزارش ISO) از سازمانهای منطقه خاورمیانه بالاترین گواهی های صادر شده در کشور ایران بوده است و پایین ترین اثر بخشی را نیز ایران داشته ایم و عارضه یابی مربوطه انجام شد.

Scop 100 (صنعت کوچک 100 نفره) پیاده سازی Ims حدود  19 – 18 میلیون تومان هزینه نیاز دارد. پس شرایط تغییر پذیری سازمان when را مشخص می کند .

What : زمانی که طرح را می دهیم بایستی بگوییم چه چیز را هدف قرار می دهد. آیا plan مربوط به شناسایی خطرات است یا تعهد سازمانی یا ممیزی و یا … است.

How : یعنی بیان کنید که چگونه می خواهید این کار را انجام دهیم . انچه که در طرح بایستی مورد توجه قرار گیرد : ( 4W + H )

Do : (اجرای طرح): به عنوان مثال ساخت یک ماشین، قبل از طرح هدف اصلی که مد نظر بوده، ماشینی که بدون توقف و خستگی تا بندرعباس برود

Check : ماشین ساخته شده سوار آن می شویم و در نتیجه گپ های آنچه داریم با اهداف مورد نظر مشخص می شود .

Act : بسیاری اعتقاد دارند این همان ممیزی است (audit) به عنوان مثال پی می بریم که اگر در ماشین یخچال طراحی می کردم بهتر بود، قهوه ساز در ماشین در نظر گرفته شود، کاش ماشین اتومات بدون نیاز به راننده طراحی می کردم و …

پس اینجاست که بهبود مستمر خود را نشان می دهد، بهبود مستمر انتها ندارد چون نیازها به طور مستمر در حال تغییر است. بنابراین نیازمند برنامه ای برای بهبود مستمر داشته باشیم.

اهداف کلان بایستی قابل دستیابی و زمانبندی باشند.

این فرایند هیچ گاه متوقف نمی شود و دائما در حال تغییر است چون هیچگاه نیازهای انسان تمامی ندارد و دمینگ بر اساس این صفت انسان چرخه خود را تعریف می کند .

دو اصطلاح دیگر استاندارد : 1 – مستندسازی dacument و روش اجرایی procedure تعریف می گردد. هر کجا dacument دیدیم یعنی آن بند الزام بر مستند سازی دارد یعنی اینکه سوابق نیاز داریم (می تواند اوراق، فایل، فایل صوتی و فیلم و … باشد) به عنوان مثال مستندات حوادث در فرایندهای کاری. مستندات حادثه در جای دیگری به نام procedure یا روش اجرایی تعریف می گردد. هر جایی که کلمه procedure استفاده شد بایستی برای آن بند استاندارد روش اجرایی تعریف گردد . یعنی روشی برای چگونگی اجرای بند می اید. به عنوان مثال تحلیل حادثه، چگونگی بررسی حادثه و بایگانی آن آورده می شود. اگر نوشتی در حوادث فیلم تهیه می کنم پس حتما بایستی فیلم تهیه شود و گرنه ممیز ایراد خواهد گرفت.

اولین اصطلاحی تعریف شده در HSE- MS، خطر است. هر چیزی که باعث خسارت (مالی یا آسیب جانی گردد و یا فرایند کاری ما را از حالت استاندارد تعریف شده خارج کند، خطر است.

خطرات از دید شرایط آسیب زایی، خطرات بالقوه HAZARD یا بالفعل DANGER هستند.

Hazard : توان آسیب زدن را دارند اما شرایط آسیب زدن را ندارند (مثل تیر در کمان)
Danger هم توان و هم هم شرایط آسیب زدن دارند (مثل تیر رها شده)

ترجمه فارسی hazard، مخاطره است. شرایط در لایه های کنترلی (ایمنی) تعریف می شود

خطرات از نظر شناخته شدگی: خطرات شناخته شده و خطرات شناخته نشده است. که تفاوت این دو در KAP است.

دانش، باور (نگرش)، رفتار = Knowledge/Attitude/Practice

کسی که در مورد معایب سیگار صحبت می کند اما خودش می کشد پس خطر واقعا برای وی شناخته شده نیست. خطر در صورت شناخته شدن حداکثر کنترل 20% روی احتمال تاثیر می گذارد و روی شدت اثری ندارد

اگر بر اساس FMEA ببینیم 20% روی احتمال و کشف دیده می شود. خطرات بر اساس اثر گذاری کوتاه مدت و بلند مدت هستند که به سه کلاس بهداشتی (تقریبا 90 % بلند مدت، 10% کوتاه مدت) و ایمنی و محیط زیستی تقسیم می شوند.

خطرات بهداشتی: عوامل زیان اور فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، روانی و ارگونومیکی می باشند.
ایمنی: بیشتر ترموها مطرح می باشند.

انواع مدل های روشنایی : مستقیم (چراغ مطالعه و پروژکتورها : سایه دارد)، غیر مستقیم (نور مخفی: سایه ندارد)، نیمه مستقیم (لوستر : بخشی از نور پایین و بخش کمی بالا تابیده می شود)، نیمه غیر مستقیم (بخش کمی پایین و بخش بیشتری بالا تابیده می شود) مستقیم – غیر مستقیم (هم بالا و هم پایین تابیده می شود) و مختلط (همه جا تابیده می شود : بهترین وضعیت برای محیط های اداری است).
فرق مستقیم با غیر مستقیم این است که به جای جسم کدر از نیمه کدر استفاده می شود .

امواج: یونساز، غیر یونساز

یونساز : اثرات ژنتیکی و کروموزمی است و توجه به هسته سلول دارند. از ماوراء بنفش به بالا نوع A اثرات یونسازی کمی دارند و از طریق پوست ویتامین D تولید می کند.

غیر یونساز : اثرات گرمایی (حرارتی) دارند . از مرئی به پایین

عوامل شیمیایی از لحاظ فیزیکی : مواد معلق در هوا (آئروسل) و گازها و بخارات

مواد معلق در هوا : گرد و غبار، فیوم، بخارات فلزات، دود و اسپری
کنترل پذیری گازها بسیار مشکل تر از بخارات است.

گازها برای مایع کردن باید دما کم و فشار زیاد کنیم و از شرایط متعارفی خارج کنیم چون دمای بحرانی بالایی دارند (گاز را داخل ظرف در باز نداریم) ولی برای بخارات کافیست آن را سرد کنیم تا میعان صورت گیرد لذا ریسک بخارات از گازها کمتر است .

کنترل گازها سخت و هزینه بر است . (سانتریفوژ برای جامدات است و بر روی گازها اثری ندارد).

مواد معلق در هوا : گردو غبار Dust، فیوم Fume، دود Smoke، مه fog، دود-مه Smog،  میست mist و اسپری spary می باشد.

سوسپانسیون مواد معلق جامد در مایع است (ژلاتین)، هیدروسل مواد معلق جامد در مایع ، امولسیون مواد معلق مایع در مایع است.

حتما بخوانید:

⇐ جزوه دوره آموزشی مبانی سیستم مدیریت HSE-MS

⇐ آشنایی با الزامات سیستم مدیریت HSE

⇐ مبانی, تشریح الزامات و مستندسازی سیستم مدیریت HSE-MS دکتر بیگلری

⇐ استقرار سیستم مدیریت HSE در نظام پیمانکاران