آشنائی با مواد تولید کف آتش نشانی

آشنائی با مواد تولید کف آتش نشانی

1-کف مورد استفاده ازآن.

2-انواع مواد تولید کف ومشخصات آنها.

3-انواع دستگاههای تولیدکف(کف سازها).

4-روش خاموش کردن آتش های مخازن نفت ازطریق واردکردن کف ازپایین مخزن.

5-مقدار کف مؤثر جهت خاموش کردن آتش.

کف و وسایل کف ساز

برای خاموش کردن آتش سوزیهای مایعات نفتی وسایر مایعات قابل آشتعالی که وزن مخصوص آنها سبکتر ازآب باشدنمیتوان به تنهایی آب بکاربردزیراکه آب برای لحظه ای حرارت آتش راپایین آورده وبه علت اینکه سنگینتر از مایع قابل اشتعال است فوراًدرزیر سطح مایع قرارگرفته وآتش سوزی ادامه خواهدیافت. بنابر این لازم است که برای خاموش کردن این قبیل آتش سوزیها از مواد دیگری استفاده کرد.این مواد مایع کف مبارزه با آتش  سوزی است که دارای خواص زیر میباشد:

1- سبک است وروی سطح مایع قرار میگیرد.

2- حائلی بین مایع مشتعل وهوا ایجادمیکند.

3- درمقابل حرارت مقاوم است وازاشتعال مجددمایع خاموش شده جلوگیری می نماید.

4-درمقابل وزش بادمقاوم است.

انواع کف مبارزه با آتش:

کفهایی که برای مبارزه وخاموش کردن آتش های مایعات نفتی بکار برده  میشودبه دو دسته تقسیم میگرددوعبارتنداز:

1-کف شیمیائی

2-کف مکانیکی

1-کف شیمیائی:

این کف ازچند ماده شیمیائی بنام سولفات آلومینیوم-بیکربنات دو سودباضافه ماده ثابت کننده بنام شیرین بیان که بطورجداگانه در آب حل شده پس ازمخلوط شدن با هم در اثر فعل وانفعالات شیمیائی زیر تولید شده ونیز تولید گاز کربنیک مینماید که این فعل وانفعالات باعث خاموش کردن آتش میشود.نسبت حجمی این دو نوع کف از 1به 7 تا 16 برابر میرسد.

AL2(SO4)3  +  6NaHCO3 ­­—————- 2AL(OH)3  +  3Na2SO4  +  2CO2

چون تولید این کف سریع انجام نمیگیرد در نتیجه استفاده از آن معمول نیست.

2-کف مکانیکی:

برای تولید کف مکانیکی وسایل زیر مورد نیاز است:

1-تلمبه برای ایجاد فشار.

2-لوله برای رساندن محلول آب ومواد تولید کف به روی آتش.

3-دستگاه مخلوط کننده مواد تولید کف با آب.

4-سر لوله ها و دستگاه کف ساز که محلول را با هوا مخلوط کرده و حجم آنرا زیادکند.

5-مایع تولید کف.

دستگاههای مخلوط کننده مواد تولید کف با آب

دستگاههای کف ساز

این دستگاهها به سه نوع تقسیم شده اند:-

1-دستگاههائیکه مواد تولید کف را با آب به نسبت 3تا6درصد وارد نموده و در سر لوله تولید کف نمایند بنام لین اند کتوریا تقسیم کننده.

2-دستگاههائیکه عمل مخلوط کردن مواد تولید کف و کف سازی را تواماً در سر لوله انجام میدهند مانندژنراتورفوم  (FOAM GENERATOR)  و یا در خود دستگاه کف ساخته می شود مانند:

ام-اف-جی.

3-دستگاههائیکه مواد تولید کف را با آب مخلوط کرده  و در داخل تلمبه بهم زده و از دهانه خروجی تلمبه به سر لوله تولید کف نماید.

در بعضی از کف سازها دستگاهی تعبیه شده که می تواند عمل مخلوط کردن مواد تولید کف رابا آب انجام داده وتولید کف نماید. 

1- دستگاههائیکه  مواد تولید کف را با آب مخلوط می نماید

این دستگاه مواد تولید کف را با آب به نسبت 3تا6درصد مخلوط کرده و بنام این لین اندکتور یا پرو پرشینتور مشهور است.

این لین اندکتور بطوریکه از نامش پیداست دستگاهی است که بین دهانه خروجی تلمبه و سر لوله کف ساز به فاصله 100تا200 پا قبل از سر لوله کف ساز قرار داده میشودو عمل اصلی این دستگاه تبدیل انرژی فشاری به انرژی سرعت است .

با کاهش متوالی فشار که در نتیجه عبور مایع از قسمت باریکی باعث کاهش فشار واز دیاد سرعت شده و در اطراف آن مندرجاً فشار مایع کمتر از فشار جو شده ومایع تولید کف به درون آن جریان می یابد.

معایب این دستگاه این است:

1-فشار را حد اقل 30تا40پاندبراینچ مربع کاهش می دهد.

2-باید همیشه دو عددلوله 75فوتی تا کف ساز فاصله داشته تا خوب مایع تولید کف و آب با هم مخلوط شده باشند.

جدول زیر مشخصات فنی این دستگاه میباشد:

مقدارکف تولیدی بستگی به سرلوله آن داردولی معمولاً8برابرمیباشد.

2-دستگاههائیکه عمل مخلوط کردن مواد تولید کف و کف سازی را توأماً در سرلوله انجام میدهند.

دراین نوع سر لوله ها،آب با فشار داخل سر لوله شده و از دهانه تنگ مخروطی شکلی عبور مینمایدکه در نتیجه اختلاف فشار و ازدیاد سرعت مایع در اطراف دهانه ورودی نازل  (COUPLING) و همچنین کنار (وینچوری)خلأ ایجاد نموده و مایع تولید کف از یک طرف بوسیله لوله لاستیکی وارد سرلوله شده و از طرف دیگر هوا به داخل آن کشیده وتولید کف مینماید.

کف سازهای مکانیکی:

این کف سازکه ازآلیاژسبک ساخته شده است وبنام ام-اف-جی5 معروف است.

این دستگاه عمل اندکتور راتوأماًبا مخلوط کردن هوا انجام داده و کف ساخته شده رااز دهانه خروجی خود در داخل لوله خارج میسازد.به ظرفیتهای مختلفی و با آلیاژهائی نظیر مس و برنج وآلومینیوم ساخته میشود.

محسنات این دستگاه:

خیلی سریع کف ساخته شده و برای آتشهای سطحی و کم وسعت بکار برده میشود.حمل و بکار بردن آن بسیار آسان و بادو نفر میتوان آنرا بکار برد.

معایب:

چون کف در دستگاه ساخته میشودآنرا نمیتوان به فاصله دور فرستادو پرتاب کف آن خیلی کم آست.

جدول زیر مشخصات و  مقدار مصرف آب و مایع تولیدکف دردستگاههای   ام-اف- جی را نشان میدهد.

3-دستگاههائیکه مواد تولید کف را با آب مخلوط کرده ودر داخل تلمبه بهم زده و از دهانه خروجی تلمبه بسر لوله (NOZZLE) میرساند.

متداولترین دستگاههائیکه مایع تولید کف را با آب مخلوط کرده وارد تلمبه آب مینماید به قرار زیر است:-

VARIABLE INDUCTOR  ایندستگاه ما بین لوله خروجی تلمبه و لوله ورود آن قرار گرفته و در نتیجه اختلاف فشاری که بین دو قسمت که نباید کمتر از3/1 فشار خروجی پمپ باشد ایجاد شده ومایع تولید کف را در داخل تلمبه هدایت و پس از آن جهت ساختن کف به سر لوله میفرستد.

4- سر لوله های کف ساز

در این سر لوله هامایع تولید کف با آب به نسبت معینی در دستگاههائیکه قبلاً ذکر شد تهیه و بوسیله لوله با فشاری که در زیر تعیین شده بسر لوله میرسد بوسیله عبور آب مضاف از سوراخهائیکه درابتدادرسر لوله تهیه شده و بصورت مورب با یکدیگربرخورد کرده هوای اطراف را بداخل کشیده و با مایع ترکیب شده تولید کف مینماید.د راین سر لوله ها حجم مایع  8 تا10برابرزیاد میشود.

جدول مقدار مصرف وتولید سر لوله های کف ساز

دستگاههای پرتاب کف و کف ساز

برای اینکه بتوان از مسافت دوری کف راروی آتش ریخت دستگاههای زیر ساخته شده و در آتش سوزیهای مخازن ـ دستگاههای پالایش ـ کشتی های نفت کش و سایر دستگاههائیکه با هیدروکربنها سروکار دارند مورد استفاده قرار میگیرند.

این دستگاها دارای انواع مختلفی هستند که بعضی از آنها روی دو چرخ نصب شده و دارای مخزن مواد تولید کف میباشند مانند دستگاه پرتاب کف مدل اف-ثی 3600 ومانیتور کف ساز ماشین انتر ناش و سوپر جت گان وبعضی سبک و قابل حمل بوده و بوسیله افراد به نزدیک صحنه آتش برده میشود.

جدول کار دستگاههای مختلف پرتاب کف و کف ساز

کف سازهای پر توسعه

در قسمتهای فوق کلیه این دستگاه جهت ساختن کف معمولی با حجم 8 تا 10 برابر بوده ولی بعلت اینکه در بعضی از ساختمانها و مخازن نفتی –کشتیها و انبارها امکان رسیدن به نقطه شروع آتش نیست و همچنین برای پیشگیری از سرایت آتش به سایر قسمتها از کف پر توسعه استفاده می شود.

عمل مخلوط نمودن مایع تولید کف پر توسعه به آب نظیر کف معمولی از طریق این لین اندکتور انجام میگیرد سپس هوا بوسیله پروانه ای که در روی دستگاه کف ساز تعبیه شده و توسط آب یا موتوری بگردش در می آید.به داخل آب مضاف دمیده شده وحجم آنرا از 500 تا 1000 برابر توسعه میدهدوطوری ساخته شده که انسان می تواند از داخل آن عبور نماید.

جدول زیر مصرف و بازدهی ژنراتور کف پر توسعه تریوکس را نشان میدهد.

روش بکار بردن کف بر روی آتش

1-کف را به جدار داخلی قسمت عقبی ظرف مشتعل بریزید تا از سرعت آن کاسته شده و بطور ملایم سطح مایع مشتعل را بپوشاند.اگر کف را مستقیماًبر روی سطح مایع مشتعل بریزید سرعت و فشار آن تلاطمی در مایع ایجاد کرده و ممکن است آن را بخارج پرتاب نماید و همچنین کف بجای اینکه روی سطح آتش قرار بگیرد به زیر سطح فرو خواهد رفت.

2-هر گاه نتوانستید کف را به جدار داخلی قسمت عقبی ظرف مشتعل برسانید در این صورت آن رابه یک طرف مخزن بالای مایع مشتعل بریزید.بااین ترتیب نیز کف به سرعت تمام قسمتهای ماده مشتعل را پوشانده و آتش را خفه میکند.

3-اگر نتوانستید نزدیک ظرف ویا مخزن مشتعل رفته و کف را به جدار داخلی آن برسانید،میتوانید این کف را نزدیک لبه ظرف مشتعل بر زمین طوری بریزید که به داخل ظرف بجهد(البته این عمل در صورتی میسر است که لبه ظرف مشتعل نزدیک به سطح زمین باشد.)و به محض اینکه توانستید به نزدیک ظرف مشتعل برسید بلافاصله روش شماره 1و2 را بکار بندید.

4-تا وقتیکه مطمئن نشدید که تمام قسمتهای ظرف آتش گرفته واشیاء اطراف آن کاملاً سرد شده اند به روپوش کف دست نزنید.

نحوه بکار بردن کف در جای غیر محصور

چنانکه قبلاً گفتیم در آتشسوزیهای مواد نفتی ،کف را باید به جدار مخزن ریخت تا از شدت فشار آن کاسته شده و بطور ملایم روی سطح مایع مشتعل قرار گیرد،در آتش سوزیهای مایعات غیر محصور که اطراف آن محیطی وجود نداشته باشدخاموش کردن آتش بسیار مشکل است،بخصوص اگر این ماده مشتعل ساکن نباشد،یعنی بعلت خرابی لوله نفت یا مخزن بر روی زمین جریان داشته باشد.

برای این قبیل آتش سوزیها دستگاه مه پاش (SPRAY)بسیار مؤثر است،اما چنانچه به چنین دستگاهی دسترسی نداشته باشیدمیتوانیدروش شماره3 بالارابکاربندیدکه دراین صورت بایستی کف روی زمین جلوی آتش طوری بریزید که اولاًاز شدت فشار آن کاسته شده وبعد بطور ملایم سطح مایع مشتعل رابپوشاند.بطور کلی در چنین آتش سوزیها نحوه عملیات مبارزه بشرح زیر است:

1-هنگام وقوع آتش درمایعات نفتی که بر روی زمین سر میروند بهتر است عملیات مبارزه را بر عکس جریان نفت آغاز کنید،بدین معنی که ابتداکف را در انتهای آتش بریزید وکم کم بطرف منبع جریان  نفت پیش روید،البته این مطلب بایستی درهردو روش رعایت گردد،یعنی هم در موقع استفاده از دستگاه مه پاش وهنگام بکاربردن تکنیک جهش کف.

2-اگرمایع مشتعل به طرف گودالی درزمین سرازیرمیشود،ابتداپوشش محکم وغلیظی ازکف درآن گودال فوراً  زیرپوشش کف فرور فته و آتش  آن خاموش گردد .

3-گاهی به منظور جلوگیری ازخطرات ناشی ازپیشروی مایعات مشتعل نیزلازم است گودال یاسدی درزمین احداث شود تا مایعات سررفته درآن جمع آوری گردد.بااحداث چنین گودالی وبکاربردن کف به قسمی که در بالا ذکر شده،مامی توانیم آتش رامهارکرده واز سرایت آن به سایرجاههاجلوگیری بعمل آوریم.

4-مایع تولید کفAFFF   رامی توان روی سطح مایع فوق ریخت وهمچنین بامه پاشهای معمولی نیزآنرا بکاربرد.

5-جهت خاموش کردن آتش سوزیهای مخازن ازدوروش استفاده میشود یکی ازطریق پوشاندن سطح مایع بوسیله وسایل زیر:

الف:  جت ماسترکه مقدار کف را به روی مایع پرتاب مینماید.

ب:  سوپرجت گان که متحرک است وروی دو چرخ کشیده شده ونزدیک دیوارمخزن قرارمیگیرد.

ج:  مانیتور اف-ثی-3600 که این نیز متحرک بوده ومخزن کفی به ظرفیت200 تا400 گالن روی تریلر آن نصب شده است.

روش دوم:  تزریق کف ازپایین مخازن

پیشگفتار:  روش تزریق کف بافشارازروزنه ای درته مخازن محتوی موادنفتی باعث می شود که کف بطور آزادبه سطح مایع قابل اشتعال صعودنموده ودربالالایه مسدود کننده ومقاومی راتشکیل می دهد، این لایه موجب مسدودکردن کامل سطح مایع قابل اشتعال شده وازتصاعد گاز وبخارات گاز مایع اشتعال ممانعت کرده وازورودهوابه   صحنه آتش سوزی جلوگیری نماید.

وسایل لازم برای این کار توسط سازندگان تکمیل شده و قادر است با فشار بازگشت و مواد تولید کف  فلوروپروتئین که شدیداً بامایع قابل اشتعال آلوده میشود کارکند.

فوائد تزریق کف از ته مخزن

تزریق کف از ته مخزن برروش کاربردآن ازبالابرتری زیادی داشته و امکان رسیدن زیان ناشی ازانفجاربوسائل کف رسان که اغلب در مخازن باسقف ثابت رخ می دهدبرطرف می نماید.به علاوه این روش فوائدبیشماری باین شرح  دربرخواهدداشت:

1-  کاهش هزینه هایی از قبیل نصب وتعمیرات اینگونه وسائل.

2-  سرعت عمل دراستفاده ازشبکه  آب رسانی ومواد تولیدکف.

3-  استفاده از کلیه کف تولیدشده بدون هیچگونه ضایعات.

4-  ایمن ازخطرات انهدام هنگام انفجار.

5-           بکاربردن آن با حداقل نیروی انسانی.

6-           بکاربردن آن بوسیله  اشخاص  غیر  ماهر   (غیرآتش نشان حرفه ای).

کاربرد

روش تزریق کف ازپایین رامی توان باسایر محصولاتی که باموادتولید کف فلوروپروتئین سازگار باشد بکاربرد. این  عمل مخصوصاً شامل کلیه مواد هیدروکربنی میشود که ایجاد خطر در منابع پتروشیمی   می نماید. واین روش رامی توان در موردمخازن سقف ثابت وشناور جهت   کنترل وخاموش کردن آتش مورد استفاده قرار داد.

کنترل آتش درسطح مایع موثرترازخاموش کردن وکنترل آتش درکنار دیوارهای مخازن است. این طرزکاربردبرای مخازنی که دارای سقف ثابت بوده ودرصنایع نفت ومراکزتوزیع مورد استفاده هستند بیشتر موثر است واینگونه مخازن دارای استعداد گسترش سریع آتش بوده وزمان خاموش کردن آنها نیز بطور کامل شرح داده شده است .  روش کاربرد کف از ته مخازن تقریباًمیتواند کنترل سریع آتش سوزی را انجام داده و احتمالاً لزوم بکار بردن وسائل ویژه ای را ایجاب می نماید.

وسائل:  مولد تانک ماستر با فشار بازگشت زیاد

دستگاههائیکه امروزه توسط سازندگان ساخته میشود مخصوصاً برای استفاده  در برابر فشار بازگشت زیاد طرح شده و می تواند مقدار کف مطلوب را تولید نماید.

اطلاعات مربوط به کار این دستگاهها

مدل     HPBG 900                   HPBG900 دریچه  اندازه ورودی                  7بار برابر با100  پوند                                  7بار برابر با100  پوند

                                                 براینچ مربع                                           براینچ مربع

اندازه شدت جریان         450  لیتر دردقیقه                                   900 لیتر دردقیقه

                                        برابر با 100 گالن در                                   برابر با 200 گالن در

                                                     دقیقه                                                    دقیقه 

حداکثرفشاربازگشت             25درصدازفشاردریچه ورودی

انبساط                                3تا4 به1

 وسائل مکیدن مواد تولید کف                                                                                                                                                                             

مصرف دستگاه مولد طوری در نظر گرفته شده است که نظیر دستگاه این لین اندکتورمتغیر بوده ومتناسب بامشخصات مواد لازم باشد. حداقل میزان مکش موادکف 4 درصد تعیین گردیده است.                                                                                                                                                                                      

موادتولیدکف

مواد تولیدکف باترکیبات فلوروپروتئین(اف-پی-70) مقاومت زیادی در برابر موادیکه با مایع قابل اشتعال آلوده میشود تأمین مینماید.این خاصیت یکی از جنبه های بارزوموفقیت آ میزآن درتزریق کف ازمخازن می باشد  . این خاصیت در محدود کردن سطح مایع ودیواره های گرم مخازن وحفاظت سریع دربرابر اشتعال مجدد نقش ارزنده ای راایفاء می کند.                                         

5-مایع تولید کف مبارزه باآتش سوزی

کف مبارزه با آتش سوزی :     

کف مبارزه با آتش سوزی توده های است از حبابهای پر از هوا که با روشهای گوناگون از مواد تولید کف ساخته میشود.چون کف ساخته شده از مایعات سبکتر واز هوا سنگینتر است روی سطح مایع یا اجسام قابل اشتعال شناور میماند و از رسیدن هواجهت ادامه آتشسوزی جلوگیری نموده ضمناً عملیات خنک کردن و مسدود کردن سطح آتش را انجام داده و آتش سوزی را متوقف میکند.     

مواد تولید کف مختلفی برای انواع آتشسوزیها ساخته شده است. بعضی از آنهاغلیظ و سنگین هستنداین نوع کف یک لایه کلفتی روی سطح مواد قابل اشتعال تشکیل داده و در برابر حرارت مقاومت زیادی دارد. برخی دیگر نازکتر و روانتر هستند و بسرعت  به اطراف گسترش می یابند.بعضی دیگر قادرند لایه نازکی مانند فیلم روی سطح مایع قابل اشتعال تشکیل داده از سوختن آن جلوگیری نمایند.بعضی از این مواد تولید کف برای  پر کردن حفره ها بکار برده میشوند و این مواد تولید کف را کف پر توسعه مینامند.

روشهای مختلفی برای ساختن و بکار بردن این کف ها وجوددارد.بکاربردن کف جهت خاموش کردن آتش مستلزم آن است که به خصوصیات آنهاتوجه شود.کف پس ازبرخورد با شعله های آتش رطوبت وآب خودراازراه تبخیر ازدست میدهدبنابراین باید باندازه کافی روی سطح آتش پاشیده شود تا جبران مافات را نموده وبتواند یک لایه کف روی سطح آتش باقی گذارد. مواد تولید کف مایع هواگیر بوده وتااندازه ای غیر ثابت میباشد. ودراثرفشارهای فیزیکی و مکانیکی شکسته میشود.امکان داردبوسیله موادشیمیایی بخصوصی نیز آسیب ببیند ویاهرمواد خاموش کننده ایکه باآن سازگارنباشدمصرف شودباعث فسادآن شده وآنراازبین می بردطوفان شدیدیاگازهائیکه ازآتش سوزی بافشارمتصاعد میشودکف راازسطح آتش منحرف می نماید.

بطورکلی:کف مخصوصاً برای مواقعیکه لایه هایی سبک وچسبنده وخنک کننده برای کنترل یاخاموش کردن آتش سوزی لازم باشد مفیداست.برای بعضی ازموادویژه مانندپرکردن حفره ها یا حلالهای محلول درآب کف های مخصوصی لازم است .

 (الف) انواع کف مبارزه با آتش سوزی و خواص آنها.

انواع مختلف مواد تولید کف وجود دارد که خصوصیات آنهابه قرار زیر است .

1-موادتولیدکف پروتئین:

برای ساختن این نوع کف از آب وبه نسبت معین از کف استفاده نموده وکف مورد لزوم ساخته می شود.ترکیب این کف دارای مولکولهای سنگین طبیعی پروتئین بوده که از پلیمریزه شدن پروتئین جامد و مواد شیمیایی ساخته میشود .پلیمر این کف باعث میشود که نیروی مکانیکی،کشسانی،وقدرت نگاهداری آب هنگام تولید آن زیاد شود. مواد آلی ترکیبات این نوع کف اضافه میشود که بعضی از خواص آن راکه عبارتند از:یکنواختی کف ـ همچنین غلظت آن هنگامیکه در معرض حرارتهای زیاد قرار می گیرد بالا می برد .ازاین نوع موادتولید کف باندازه کافی برای ساختن آن با استفاده از آب تصفیه شده یا آب دریا به نسبت 3تا6 درصد حجمی وجود ددارد .این ترکیبات باعث تولید کف غلیظ،محکم ودارای مقاومت کافی در برابر حرارت می شود

که مسموم کننده نیست.این نوع مواد تولید کف را می تواندر حرارتهای بین بیست درجه فارنهایت (7/6-درجه سانتیگرات)تا120

درجه فارنهایت(9/48درجه سانتیگراد)انبار ونگهداری نمود.

2-موادتولید کف با ترکیبات فلوروپروتئین:

مواد تولید کفی که برای تولید کف با ترکیبات فلوروپروتئین بکار برده شده است تقریباًنظیر همان ترکیبات پروتئینی است باضافه مواد فلورینه که فعال بوده و برای پوشش سطح بکار رفته است وبه پلیمرهای پروتئین اضافه گردیده اند و یک خاصیت لفافی یا پوششی به آن می دهد .این نوع کف برای جاهائی مناسب است که مواد تولیدکف بامواد سوختی درتماس بوده و احتمال آغشته شدن آن می رودنظیروارد کردن کف ازته مخزن یا ازاین قبیل موارد که کف در موارد سوختی کاملاًفرو می رود.مواد تولید کف با ترکیبات فلورو پروتئین برای آتش های مایعات هیدروکربنی عمیق و یا مواد سوختی زیاد موثرند و ازسایر انواع آن می باشدودارای خاصیت فوق العاده در

نگاهداری حبابها ومقاومت در برابر حرارت می ماشد این نوع مواد تولید کف با ترکیب با آب تصفیه وباآب دریا به نسبت 3تا 6درصد حجمی موجود است.ضمن اینکه مسموم کننده نیست. میتوان در درجات حرارت بین 20تا 120درجه فارنهایت برابر با7/6تا9/48درجه سانتیگرادانبارو نگهداری نمود.

3-موادتولیدکف(سرد)مخصوص مناطق سردسیر:

این نوع مواد تولید کفدارای همان خواصی است که ترکیبات پروتئین دارا می باشد ترکیبات ضد یخ نسوز به آن اضافه شده است که آن را در برابر حرارت کم موقع بکار بردن یا انبار کردن حفاظت میکند . این نوع مواد تولید کف را در حرارتهای 20ـ درجه فارنهایت برابر با 28ـ سانتیگراد میتوان انبار و نگاهداری ویا بکار برد نسبت ترکیب حجمی آن با آب میان 3 تا 6 درصد میباشد.

4- نوع مخصوص AFFF

این نوع از مواد تولید کف از ترکیبات سنتر(مصنوعی) ساخته شده و دارای همان خواص است نظیر ترکیبات پروتئینی و بعلاوه قادر است یک لایه نازکی به ضخامت فیلم  روی مواد قابل اشتعال تشکیل دهد. ترکیبات مایع کف ساز AFFF مانند دیگر مواد تولید کف را میتوان به نسبت 3تا6 درصد با آب تصفیه ویا با آب دریا مطروج نموده،برای ریختن روی سطح آتش مورد استفاده قرار داد این کف دارای خاصیت غلظت کم ولی گسترش سریع بوده به نحوی جلو ورود هوا را میگیرد .

و مانند ببشتر مواد تولید کف از تبخیر مواد سوختنی پیشگیری مینماید. مواد تولید کفAFFF را میتوان قبل از اشتعال مواد سوختنی روی سطح آنها بکار برد و نیز برای خاموش کردن آتش سوزیهای بعضی از مواد قابل حل در آب به علت خاصیت فوق العادهای که دارد میتوان بکار برد خاصیت آمیزش و سازگاری آن با سایر مواد تولید کف زیاد است و میتوان آنها را تواماً بکار برد در حرارت بیش از 120 درجه فارنهایت  فاسد میشود و به تنهایی در آتشسوزیهای مخازن نمیتواند سطح کامل آن را مسدود نماید .

5-مواد تولید کف مخصوص الکلها

کف تولید شده از مواد تولید کف معمولی هنگام مبارزه با آتشهای موادیکه در آب حل میشوند بطور سریع شکسته و خاصیت خود را از دست میدهند.این قبیل مواد عبارتند از :

انواع الکلها – اترها – نیتراتها- متیل- اتیل- کتونها- MEK –استونها- اترهای ایزو پروپان- اکرونیتر یلها- اتیل بوتیل استاتها-هر گاه مقدار کمی از این مواد باآب مخلوط شود باعث شکستن کف و انهلال آن میشودبه همین مناسبت نوع بخصوص آن که به نام کف الکلی معروف است ساخته شده که برخی از آنها باید بلافاصله پس از مخلوط شدن با آب به صورت کف روی سطح آتش پاشیده شود .

مواد تولید کف نوع الکلی به سه دسته تقسیم میشوند:

1-  ترکیبات پروتئینی،مواد صابونی سنگین و مشتقات فلز توأم با تر کیبات آمونیاکی و حلالهای مخصوص ساخته شده است این نوع مواد تولید کف را باید بطور ملایم روی سطح آتش بکار برد.

2-  این نوع مواد تولید کف دارای دو قسمت شامل پلی مریک و در یک قسمت که با پلیمریز ه شدن کاتالیست باعث ایجاد مقاومت در برابر الکلها میشود،ساخته شده است.

3-  نوع مصنوعی آن که برای بکار بردن روی مواد قابل اشتعال ویا حلالهای مخصوص بکار برده میشود. این نوع مواد تولید کف محدودیت زمانی برای نگاهداشتن ندارد.درجه حرارت این نوع مواد تولید کف در موقع استفاده بین 35 درجه فارنهایت تا120 درجه(7/1تا9/48 درجه سانتیگراد)میتواند باشد.

مواد تولیدکف پر توسعه:

این نوع موادتولیدکف مخصوصاًبرای بکاربردن روی سطح آتشهای نرم A و Bمناسب است ودر محوطه های سر بسته از آن جهت شناور شدن روی سطح مایع مورد استفاده قرار میگیرد . این نوع مواد کف ساز از مقدار زیادی حبابهای پر از هوا که با برخورد به یک طوری ویاشبکه تولید میشود واز1به 100(100X) تا حدود 1به1000(1000 X) مورد استفاده قرار میگیرد این  نوع مواد تولید کف جهت انتقال سریع به مراکز یکه دسترسی به آنها امکان پذیر نیست بی نظیر است وبرای جابه جا کردن حجم زیاد گاز ، هوای آلوده و دود در فضای سر بسته به کار میرود. آزمایشهای متعدد نشان داده است که این نوع مواد تولید اگر با دستگا ه مه پاش بکار برده شود اثر بهتر و مؤثرتری روی آتش خواهد داشت مواد تولید کف پر توسعه مخصوصاً برای آتشهای درون فضای سر بسته مؤثر است و دارای اثرات زیر میباشد :

1- و قتی به اندازه کافی تولید شود از ورود هوای لازم جهت ادامه           آتشسوزی  ممانعت میکند .

2- هنگامیکه با فشار آن را روی سطح  آتش میپاشند آب مو جود در حبابهای آن تبخیر شده و باعث نقصان اکسیژن محیط میشود.

3-تبخیر آب آن باعث جذب مقدار زیادی حرارت از آتش شده و با اشیاء گرمی که تماس حاصل کنند آب آن به بخار تبدیل شده و باعث خنک کردن محوطه آتشسوزی میشود.

4- به علت کشش سطحی کم موادیکه به بخار تبدیل نشده اند  باعث نفوذ در مواد سوختی از نوع جامدات  .

5-اگر مواد تولید کف پر توسعه بطور ضخیم بکار برده شود میتواند خیلی از بدنه ساختمانها را که در مجاورت آتشسوزی قرار دارند حفاظت نموده و سدی در مقابل آتش ایجاد نماید که در نتیجه از گسترش سریع آتش جلوگیری مینماید.

مواد کف ساز و ترکیبات آن

موادکف سازی که برای خاموش کردن آتش مایعات قابل اشتعال نفتی بکار برده میشود دارای انواع گوناگون میباشد که بر حسب میزان انبساط رده بندی شده و بنام مواد تولید کف مکانیکی معروف اند .

مواد تولید کف با کم توسعهLOW EXPANSION FOAM COMPOUND))

این ماده کف ساز از مقداری مواد شیمیائی که بر حسب سازندگان مختلف متفاوت است ولی ترکیبات اصلی آن مواد پروتئینی میباشند که از مواد زائد کشتارگاهها از قبیل شاخ و سم و خون حیوانات و با اضافه کردن مواد صابونی  و شیرین بیان ساخته میشوداین ماده وقتی با آب به نسبت 3 درصد مخلوط شود کف خوبی بای خاموش کردن آتش تولید میکند ونسبت انبساط آن 1 :8  میباشد

1-موادتولیدکف باترکیبات فلوروپروتئینFLUOROPROTEIN FOAM COMPOUND)  )

این ماده کف ساز شامل دو نوع:یکی FP 70 ودیگری FP570 میباشد که ترکیبات اولیه آنها یکی است ولی سایر مشخصات آنها کمی با هم تفاوت دارد این مواد برای خاموش کردن مخازن نفتی  و هیدروکربورهای فرار بکار برده میشود و دارای مشخصات زیر میباشد.

                                                                                  FP 70 FP570

وزن مخصوص                                                      18/1                                 13/1

ثبات                                                                   43%                                   33%

پ-هاش(اسیدی)                                               7                                         7

غلظت در صفر درجه  سانتیگراد                        110 سانتی استوک       24 سانتی استوک

“         “    20    “          “                                        43                              8

اثر آب دریا                                                          ـ                                   ـ

سازگاری                                                       با تمام مواد کف ساز با ترکیبات پروتئینی و

                                                                    گردهای خشک شیمیائی سازگار است

میزان انبساط                                                    7                                     3/7

میزان اختلاط با آب                                           3%                                    5%

سایرمشخصات این مواد کف سازبه قرار زیر است:

ازپراکندگی گازهای قابل اشتعال جلوگیری می کند.

 داشتن ثبات زیاد و مقاومت در برابر حرارت .

ایجاد پوشش مؤثر روی منافذ و در برابر جدار گرم مخازن نفتی.

داشتن مقاومت زیاد در مقابل اشتعال مجدد.

داشتن خصوصیات عالی خاموش کنندگی.

قابل استفاده بودن با آب تصفیه شده و آب دریا .

سازگار بودن با گردهای خشک شیمیائی .

سازگار بودن با مواد کف ساز معروف با ترکیبات پروتئینی.

مقرون به صرفه با میزان اختلاط 3% و 5%  .

قابل نگاهداری در مدت نسبتاً طولانی .

3-یکی دیگر از انواع مواد تولید کف نیثرول بودهNICEROL FOAM COMPOUND) )‌  که دارای خصوصیات زیر میباشد:

وزن مخصوص                                         12/1

پ ـ هاش (اسیدی)                                70

ثبات                                                        28%

غلظت در صفر درجه سانتیگراد                20  سانتی استوک

“         “     20    “           “                           6  سانتی استوک

“         “     10ـ “            “                           38 سانتی استوک

ترکیبات نیتروژنی                                      2/3 % حداقل

میزان انبساط                                            8

اثر آب دریا                                                 ـ

4-مواد تولید کف مقاوم الکل(ALCOHOL  RESISTANT FOAM COMPOUND   )

بیشترمواد تولید کف برای خاموش کردن آتش الکلها وحلالها مناسب نیستند و در موقع بکار بردن آنها روی این نوع آتش ها تجزیه شده ودارای اثر نیستند. این ماده کف ساز از ترکیبات ساخته شده است که در مقابل آتش وزیهای انواع الکلهاوحلالها مقاوم بوده وتجزیه نمیشود.

خصوصیات این ماده کفساز بدین قرار است :

وزن مخصوص                                     16/1

پ-هاش( اسیدی )                              9 تا 2/9

غلظت در صفر درجه سانتیگراد            24 سانتی استوک

“‌‌‌‌‌‌‌‌‌       “  20     “         “                        10    “         “

“       “  10-   “          “                        37  “        “

ثبات                                                  35%

میزان انبساط                                     7    تا   10:1 

میزان کاربرد این ماده تولید کف بر حسب الکلها ، حلالها متفاوت است ولی میزان کاربرد آن روی بعضی از آنها به قرار زیر است:

الکل – متیل و متیل الکل                       12/0 گالن در یک فوت مربع در یک دقیقه

حلالهای خیلی فرار مانند استون          18/0   “‌‌     “    “     “‌       “‌     “   “      “

سوختهای کربوری مانند بنزین              10/0   “     “    “     “        “     “    “‌     “

5- کف   (PYRENE)

                              ( مایع تولید کف پایرن )

اولین مایع تولید کف در سال 1934 عرضه شد ولی پایرن با عرضه آن اغنا ع نشدوهمواره در این راه از پیشگامان بشمار آمده و تا کنون انواع مختلفی از کفهای مبارزه با آتش و وسایل کف ساز راساخته است .

این نوع کف اخیر دارای خاصیت سیالی شدید و شکنندگی ضعیف بوده بطوریکه این خاصیت باعث ازدیاد قدرت آن در مبارزه با آتشسوزیها شده است و به سرعت میتواند روی سطح آتش را پوشانده و باعث خاموش کردن آن بشود ویا کاملاً از سرایت آن جلوگیری نماید .

خاصیت نگاهداری و انبارداری

یکی از مهمترین خواص مایعات تولید کف قدرت ماندن آن در مدت زمانهای طولانی است که بعد از آن امکان دارد برای خاموش کردن آتشهای بزرگ بکار برده شود .این خاصیت در این نوع کف به مقدار زیاد وجود داشته و در برابر اکسیداسیون در ظروف سر بسته مقاومت زیادی را دارا میباشد.

خاصیت ترکیب با آب دریا

هنگامیکه این نوع کف با آب دریا بکار برده شود همان کف مرغوبی را تولید میکند که با آب تازه  تولید کرده است .

مقدار کاربرد

مایع تولید کف پایرن وقتیکه با آب به میزان 3% مخلوط شود کف مؤثری برای مبارزه با آتش تولید خواهد کرد.گرچه میزان کاربرد به مقدار 5 تا 6 درصد توصیه شده است و این مقدار برای تولید کف دارای نتیجه بسیار خوبی است .

سایر خواص مایع تولید کف استاندارد پایرن بدین قرار است:

پ-هاش                                                                6/7 تا 2/7

غلظت در 20  درجه سانتیگراد       3/5 تا 5/7 سانتی استوک

انبساط و ریزش                  1140  تا 1320   میلی متر

انبساط بوسیله لوله کف ساز اف-پی 2 به میزان 4%

در 15 درجه سانتیگراد و فشار 100 پوند بر اینچ مربع   8 مینیمم

ته نشین شدن                                25%

آزمایش روی آتش   9      زمان کنترل                     80 تا 100 ثانیه                         

                        10

“       “        “  تخلیه 10 دقیقه پس از کاربرد مایع      1100 تا 1300 کیلو متر

وزن مخصوص                          12/1  تا  14/1

میزان انبساط بوسیله کاربردن با لوله کف ساز

اف- پی-15 ایکس به مقدار 4/6 % در 15 درجه

سانتیگراد و فشار 80 پوند بر اینچ مربع                         10 تا 13

انبساط بوسیله سر لوله کف ساز اف- پی-10

ایکس به میزان 5% در 15 درجه سانتیگراد و

 فشار 60 پوند بر اینچ مربع                           5/10 تا 5/13

متوسط زمان تخلیه با 25% (دقیقه)                          تقریباً  4

یکی دیگر از مواد تولید کفی که برای خاموش کردن مایعات نفتی و هیدروکربوری بکار برده میشود مایع تولید کف اف(PLUS  F) پایرن میباشد.

این مایع تولید کف نتیجه چهار سال کارهای تحقیقاتی است که از ترکیب مواد پروتئین و فلورینه ضد ته نشین شدن (FLUORO SURFACTANT ) ساخته شده است میباشد.

این مایع تولید کف با گرد خشک شیمیایی و مایع تولید کف پروتئینی کاملاً سازگار بوده و آخرین پدیده ایست که به انواع کفهایی که برای مبارزه با آتشهای هیدروکربوری ساخته شده اضافه گردیده و دارای خواص زیر می باشد:

باضافه اف : دارای خاصیت سیالی سریع بوده ، برای سرکوب کردن شعله های آتش و کنترل سریع آن بکار برده میشود (بطور متوسط 21 ثانیه روی 800 فوت مربع ،یا 3/74 متر مربع ) و خاموش کردن در 44 ثانیه .

باضافه اف : در برابر جذب بنزین و مایعات فرار نظیر آن مقاوم است .

“         “  : با گردهای خشک شیمیائی سازگار می باشد.

“         “  :  میتوان آنرا قبلاً مخلوط کرد و محلول آنرا بکار برد.

“         “  :  میتوان آنرا از ته مخزن بکار برد.

“         “  :  مسموم کننده نیست.

“         “  : میتوان آنرا با وسایل کف ساز معمولی بکار برد.

محلول  2%   یا کمتر تا 4% جهت کاربردهای مخصوص.

مقدار پ-هاش 7

غلظت   :  8 سانتی استوک در 20 درجه سانتیگراد

   “       :  8/0 “        “        “    0  “         “

باآزمایشاتی که در درجات مختلف حرات روی این مایع شده نشان داده است که بین صفرو20 درجه سانتیگراد هیچگونه فسادویاتجزیه ای صورت نگرفته است.

نقطه انجماد محلولی که قبلاً مخلوط شده است 13- درجه سانتیگراد است.

میتوان آن را با آب دریا بخوبی بکار برد.

میزان مصرفی مقدار کف و مایع تولید کف و اثر آن بر آتش

میزان مصرفی کف بستگی به وسعت وشدت آتش وعواملی جوی دارد.هرچندکه در اثر آتش سوزی یک طوفانی بوجود خواهد آمد که کف را به خارج از محیط آتش سوزی پرتاب مینماید.

تجربه زیر دراین مورد بدست آمده است:

برای هر فوت مربع یک گالن کف درهردقیقه ،برای مدت20دقیقه ویایک گالن مایع تولید کف برای 10فوت مربع.

مقدار ذکر شده بالا در مواقعی است که هوا کاملاً آرام باشد ولی در موارد طوفانی به هر نسبت 10درصد اضافه میشود.

تذکر:

پس از خاموش کردن آتش همیشه مواظب برگشت آن باشید.   تاوقتیکه  مطمئن نشدید که تمام قسمتهای محل آتش گرفته واشیائ اطراف آن کاملاًسرد شده اندبه پوشش کف دست نزنید.

Sirvan Sheikhi

هیچ وقت حرف استادمو (دکتر مرتضی مرتضوی) فراموش نمی کنم که گفت مهم نیست چی میخونی یا چیکاره می کنی مهم اینه هر کار کردی بهترین باشی. تک تک ما می تونیم در راستای فرهنگ سازی و ارتقا سطح علمی رشتمون گام برداریم, کافیه سطح اطلاعاتمون را بالا ببریم و همیار هم باشیم. امیدارم که تونسته باشم در این راستا کمکی به هم رشته های عزیزم کرده باشم.