بایگانی دسته بندی ها: نمونه برداری

راهبردهای نمونه برداری در بهداشت صنعتی

راهبردهای نمونه برداری در بهداشت صنعتی

راهبردهای نمونه برداری در بهداشت صنعتی، محاسبه میانگین زمانی و تجزیه و تحلیل های آماری

فرمت: Pdf تعداد صفحات: 15

اهداف آموزشی

پس از مطالعه مطالب مندرج در این ضمیمه، قادر خواهید بود:

• عواملی که باید هنگام پایش مواجهه شاغلان در نظر گرفته شود، را نام ببرید.
• تفاوت بین نمونه برداری فردی و محیطی را بیان کنید.
• چهار نوع روش نمونه برداری را نام برده و شرح دهید.
• تفاوت آمار توصیفی و آمار استنباطی را توضیح دهید.
• تفاوت خطای سیستماتیک و خطای تصادفی را شرح دهید.
• کاربرد آمار توصیفی و مفاهیم خطا را در خطاهای ناشی از نمونه برداری و تجزیه (SAEs) بیان کنید.
• حد بالای اطمینان (UCL) و حد پایین اطمینان (LCL) را برای نمونه های متوالی و یا نمونه تمام شیفت، محاسبه کنید.
• میانگین زمانی مواجهه را در شیفت های کمتر از ۸ ساعت، شیفت های معمولی ۸ ساعته و شیفت های بیش از ۸ ساعت محاسبه کنید.
• حدود مجاز مواجهه (PELs) را به منظور پذیرش یا عدم پذیرش (بر مبنای محاسبات)، تعیین کنید.

مقدمه

بر اساس ضوابط اخلاقی آکادمی بهداشت صنعتی آمریکا در مورد فعالیت های حرفه ای بهداشت صنعتی، اولین مسئولیت متخصص بهداشت صنعتی، حفاظت از سلامت شاغلان است. در نتیجه یکی از مهمترین اهداف هر برنامه بهداشت صنعتی، تعیین دقیق میزان مواجهه کارگران با عوامل استرس زای محیطی است. بر این اساس در اغلب موارد متخصص بهداشت صنعتی، خطرات بالقوة بهداشتی را شناسایی کرده، محیط کار و یا کارگر را پایش و تراکم مواجهه را تعیین می کند. سپس تراکم به دست آمده هنگام پایش را به منظور ارزشیابی ریسک های محیط کار، با راهنماهای توصیه شده به طور مثال حد آستانه مجاز (TLVs) و یا استانداردهای اجباری (به طور مثال PELs) مقایسه می کند. در چنین شرایطی و بر مبنای تمام و یا بخشی از نتایج به دست آمده از پایش و ارزیابی ریسک، می توان راهبردهای کنترل را تعیین کرد.

باید توجه داشت موفقیت نهایی فرایند ارزیابی ریسک و مواجهه به روایی و پایایی اندازه گیری های به دست آمده در هنگام پایش محیط کار یا کارگر، بستگی دارد.

در برنامه ریزی پایش مواجهه شاغلان چندین عامل باید تعیین شوند که عبارتند از:

• کدام شاغل یا شاغلان باید نمونه برداری شود؟
• چه نوع نمونه هایی باید تهیه شود؟
• چه تعداد نمونه باید جمع آوری شود؟
• چه فاصله زمانی باید بین نمونه ها وجود داشته باشد؟
• نمونه ها چه زمانی باید جمع آوری شود؟

از آنجا که نمونه برداری مداوم از تمام شاغلان با توجه به هزینه و زمان مورد نیاز منطقی نیست، پس مطابق یکی از روشهای نمونه برداری، فقط شاغلان دارای بالاترین ریسک یا با بالاترین مواجهه بالقوه باید نمونه برداری شوند. در مواردی که موقعیت های مختلف محیط کار موجب اعمال ریسک می شوند، ضروری است از شاغلان هر یک از موقعیت های پرخطر، نمونه برداری شود. یکی دیگر از رویکردهای نمونه برداری، ارزیابی جامع مواجهه است. این رویکرد یک روش نظام مند برای تعيين و قضاوت در مورد تمامی مواجهه ها برای تمامی شاغلان، در تمام روزهای کاری است.

در ارزیابی جامع مواجهه، متخصص بهداشت صنعتی به صورت نظام مند تمامی عملیات ها، وظایف، مواد و فعالیت های شغلی مرتبط با هر شاغل را بررسی می کند. از آنجا که تعداد زیادی از مواد شیمیایی دارای TLV یا PEL نیستند، پس استفاده از روش ارزیابی جامع مواجهه این امکان را برای متخصص بهداشت صنعتی فراهم می کند که برای تعیین میزان مواجهه با مقادیر استاندارد و بررسی شکایات، به جای نمونه برداری از شاغلان با بالاترین ریسک، مواجهه تمامی کارگران در تمامی روزهای کاری را تعیین کند.

در راهبرد ارزیابی مواجهه پنج مرحله مهم وجود دارد، که عبارتند از:

• توصیف مقدماتی جمع آوری اطلاعات به منظور توصیف و شرح محیط کار، نیروی کار و عوامل محیطی)؛
• ارزیابی مواجهه (تعیین قابل قبول، غیرقابل قبول و یا غیرقطعی بودن مواجهه ها، براساس جمع آوری اطلاعات)؛
• جمع آوری اطلاعات اضافی (جمع آوری اطلاعاتی نظیر پایش مواجهه، به منظور تجزیه و تحليل عدم قطعيت ها)؛
• کنترل خطرات بهداشتی (کنترل مواجهه های غیر قابل قبول)؛
• ارزیابی مجدد (اطلاعات و مواجهه هایی که به تازگی جمع آوری شده است، به صورت دوره ای ارزشیابی مجدد می شوند).

اجرای ارزیابی مجدد، این امکان را فراهم می سازد که راهبرد بکار گرفته شده به صورت چرخ های تکرار شود و در این صورت بسیار موثر خواهد بود.

تصمیم گیری برای تهیه نمونه های محیطی (قرار دادن تجهیزات پایش در موقعیت های معین به منظور تعیین نرخ تولید آلودگی) یا نمونه های فردی وصل کردن تجهیزات پایش به شاغل به منظور تعیین مواجهه فردی باید بر اساس میزان تحرک و جابه جایی شاغل باشد. زیرا تحرک کارگر بر احتمال مواجهه با آلودگی و نیز احتمال تهیه نمونه های دقیقی که نمایانگر مواجهه باشد، در ارتباط است. نمونه برداری محیطی اغلب به منظور تعيين نقاط و موقعیت های با مواجهه بالا،  تعيين تراکم های قابل اشتعال/انفجار، ارزشیابی تراکم آلاینده در فضاهای محصور و پایش مداوم نشتی در نقاط پرخطر، انجام می شود. نمونه برداری فردی نیز زمانی که تعیین مواجهه فردی و مقایسه با استانداردها و دستورالعمل ها ضرورت دارد، انجام خواهد شد. در صورتی که شناسایی کارگرانی که در معرض بالاترین میزان ریسک هستند، امکانپذیر نباشد و یا اگر انجام ارزیابی جامع مواجهه، سبب به تاخیر افتادن پایش می شود، ضروری است از دستورالعمل های نمونه برداری تصادفی استفاده شود. در این صورت باید به راهبردها و جداولی که در مراجع معتبر ارائه شده، مراجعه شود.

پیش از تصمیم گیری در مورد تهیه نمونه فردی ویا محیطی، باید نوع راهبرد نمونه برداری انتخاب شود. در این زمینه متخصص بهداشت صنعتی دارای چهار انتخاب است:

• نمونه طولانی مدت ۸ ساعته: عبارت است از یک اندازه گیری فردی یا محیطی مداوم در تمام طول یک شیفت کاری. یک مثال از این راهبرد، وصل کردن مدار نمونه برداری ذرات قابل استنشاق به شاغل در آغاز شیفت کار و جدا کردن تجهیزات پایش در پایان شیفت کاری هشت ساعته است.
• نمونه های متوالی تمام وقت: در این راهبرد، نیاز است چندین نمونه در طول شیفت کاری تهیه شود. برای این منظور شیفت کاری به چندین بخش زمانی که اغلب، ولی نه الزاما مساوی اند تقسیم می شود. با استفاده از مثال ذکر شده در بخش قبل، متخصص بهداشت صنعتی می تواند مدار نمونه برداری ذرات قابل استنشاق را در ابتدای شیفت کار به يقه کارگر وصل کند، پس از سپری شدن دو ساعت می توان کاست نمونه برداری را با کاست دیگری جایگزین کرد و این روند را تا تهيه چهار نمونه دو ساعته ادامه داد.
• نمونه های متوالی کوتاه مدت: در این راهبرد، چندین نمونه در یک دوره از شیفت کاری تهیه می شود. اما از برخی از زمانهای شیفت کاری نمونه برداری نمی شود. زیرا این گونه فرض می شود که دوره های بدون نمونه، فاقد مواجهه اند (مانند ابتدای شیفت، پایان شیفت ویا زمان صرف نهار) و یا این که میزان مواجهه در این دوره ها مساوی دوره های نمونه برداری شده است.
• نمونه های آنی: در این روش نمونه برداری، چندین نمونه (حداقل ۷ مورد) اغلب با مدت زمان پنج دقیقه یا کمتر، در فواصل زمانی که به تصادف انتخاب شده اند، تهیه می گردد. به طور معمول استفاده از این راهبرد به دلیل اینکه تراكمها، تمایل به پیروی از توزیع لگاریتم طبیعی دارند، مشکلتر است.

به عنوان بخشی از پروتکل نمونه برداری ضرورت دارد علاوه بر نمونه های میدانی، نمونه های شاهد میدانی نیز تهیه و برای تجزیه به آزمایشگاه ارسال شود. نمونه های شاهد میدانی، واسطه های نمونه برداری اند که طی نمونه برداری برای مدت بسیار کوتاهی در محوطه پایش باز و بسته شده اند. با این نمونه ها همچون نمونه های میدانی رفتار می شود، به جز آن که هوایی از روی آنها عبور داده نمی شود. از نمونه های شاهد میدانی برای تایید عدم آلودگی واسطه های جمع آوری در هنگام ساخت، نقل و انتقال، فعالیت های میدانی و یا بررسی قابلیت اطمینان تجزیه آزمایشگاهی استفاده می شود. برای این منظور تراکم نمونه های شاهد با تراکم نمونه های اصلی مقایسه می شوند. قاعده عمومی تعداد نمونه های شاهد، یکی به ازای هر ۱۰ نمونه و حداقل ۲ نمونه است. لازم به ذکر است تعداد دقیق نمونه های شاهد، بر اساس روش نمونه برداری و تجزیه تعیین می شود.

محاسبات میانگین زمانی (TWA)

به منظور مطابقت ومقایسه مواجهه کارگران با الزامات قانونی (PELs) وحدود توصیه شده (TLVs)، ضروری است میانگین زمانی مواجهه با حدود زمانی ذکر شده در الزامات مذکور مشابه باشد. پس با توجه به این که PELs و TLVs مطابق زمان استاندارد شیفت کاری، برحسب TWA هشت ساعته ، بیان می شوند، میزان مواجهه کارگر نیز باید بر حسب میانگین زمانی ۸ ساعته محاسبه و گزارش شود.

برای محاسبه میانگین زمانی مواجهه در نمونه برداری هایی که یک شیفت کاری ۸ ساعته را پوشش می دهند، مجموع حاصل ضرب تراكم اندازه گیری شده در زمان های نمونه برداری (برحسب دقیقه) بر ۶۸۰ دقیقه تقسیم می شود و نتایج بر حسب  TWA 8 ساعته بیان می شود.

میانگین زمانی (TWA)

C: تراکم بر حسب میلی گرم بر متر مکعب و يا قسمت در میلیون.

T: زمان نمونه برداری بر حسب دقیقه.

نتیجه بر حسب میانگین زمانی ۸ ساعته (TWA هشت ساعته) بیان می شود.

اما برخی اوقات و به دلایل مختلف، نمونه برداری کامل در تمام طول شیفت کاری امکان پذیر نمی باشد. در این گونه موارد و با توجه به فرض های مختلف، سه روش برای محاسبه میانگین زمانی وجود دارد.

• فرض می شود که میزان مواجهه در دوره های فاقد نمونه، مشابه مواجهه اندازه گیری شده است:

اگر کارگر در دوره های زمانی فاقد نمونه، وظایفی شبیه دوره های زمانی نمونه برداری شده، انجام دهد، فرض بر آن خواهد بود که کارگر در دوره های زمانی فاقد نمونه ، نیز همان میزان مواجهه را دارد. در این صورت باید برای محاسبه TWA هشت ساعته از معادله قبلی استفاده کرد، با این تفاوت که مخرج کسر به جای 480 دقیقه، كل زمان نمونه برداری است اما نتایج بر حسب TWA هشت ساعته بیان می شود.

TWA هشت ساعته

• مقدار مواجهه دوره های زمانی فاقد نمونه، صفر فرض می شود:

اگر کارگر در دوره های زمانی فاقد نمونه، وظایفی شبیه دوره های زمانی نمونه برداری شده انجام نمی دهد، متخصص بهداشت صنعتی می تواند میزان مواجهه دوره های زمانی فاقد نمونه را صفر منظور کرده و برای محاسبه TWA هشت ساعته از معادله اول استفاده کند و نتایج بر حسب TWA هشت ساعته بیان می شود.

حتما بخوانید:

⇐ استراتژی نمونه برداری از آلاینده های هوابرد

⇐ الزامات عمومی ایمنی و بهداشت در واحدهای صنعتی

⇐ جزوه نمونه برداری دکتر قربانی

⇐ روشهای نمونه برداری از بیوآئروسل ها

کاربرد قضایای احتمال در نمونه برداری

کاربرد قضایای احتمال در نمونه برداری

فرمت: pdf   تعداد صفحات: 9

تهیه و تنظیم: مهندس سید امید گیلانی

مقدمه:

تئوری احتمالات یکی از پایه های اساسی نمونه برداری محسوب می شود. و از نقطه نظر احتمالاتی پدیده ها به دو دسته تقسیم بندی می شوند:

• پدیده قطعیت پذیر:
  • رخداد یک پدیده قطعی است.
  • عیار مس در ترکیب دو نمونه 8% و 10% قطعا بیشتر از ٪8 درصد است.
• پدیده احتمال پذیر:
  • رخداد یک پدیده احتمال معینی داشته و با تجربیات تصادفی (آزمایشهای تصادفی سر و کار داریم و اگر میانگین عیار مس در ۱۰۰ جزء نمونه، 8.2% و انحراف معیار اندازه گیریها 0.5 ٪ باشد، به احتمال 95% عیار ۳-۲ نمونه بیشتر از 9.2% می باشد.منظور از آزمایش تصادفی عبارتست از عملی که نتیجه اش وقوع رخدادی است با کیفیت مشخص، از بین تعداد محدودی از رخدادهای ممکن

انواع احتمال بر اساس نحوه پیش بینی

• احتمال بدوي
  • احتمالاتی که قبل از انجام آزمایش تصادفی می توان آنها را محاسبه کرد
• احتمال تجربه ای
  • احتمال وقوع آنها را به صورت تجربی و پس از رخ دادن آنها می توان محاسبه کرد
  • در نمونه برداری معدنی عمدتا با این احتمال سر و کار داریم
• فضای نمونه برداری: مجموعه ای است که همه رخدادهای ممکن از یک آزمایش تصادفی را در بگیرد
• هم احتمال: در این فضا شانس انتخاب همه اجزاء یکسان است.
•  غیر هم احتمال: در این فضا شانس انتخاب همه اجزاء یکسان نیست.

یک مدل ساده نمونه برداری

برای کاهش اثر خطاهای تصادفی و بالابردن دقت، جامعه نمونه برداری را به چندین واحد نمونه برداری تقسیم می کنند.

• محموله (Consignment): مواد انبار شده در یک محل بخصوص
• پشته (lot): مواد انتقال یافته در یک شیفت کاری
• جزء نمونه (increment): برای کم کردن خطا و کاهش پراش
• نمونه کلی (gross sample): نمونه لازم برای ارزیابی یک پشته

یک مدل ساده نمونه برداری و ردیف:

• یک پشته بر حسب نیاز به چندین ردیف تقسیم می شود که از هر ردیف جزء نمونه برداشته می شود. در صورت مساوی نبودن وزن هر ردیف، بایستی بر اساس وزن هر ردیف به جرم نمونه های برداشت شده از آن ردیف وزن داد. اگر از پشته ای به وزن M بخواهیم n جزء نمونه با وزن Δm برداریم در این صورت ΔM= M / n معادل وزنی از مواد است که جزء نمونه معرف آن است.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی دانلود کنید:

حتما بخوانید:

⇐ جامعه آماری و مراحل نمونه گیری

⇐ استراتژی نمونه برداری از آلاینده های هوابرد

گزارش تجزیه نمونه ها به روش کروماتوگرافی

گزارش تجزیه نمونه ها به روش کروماتوگرافی

• روش مورد استفاده و شماره متد گزارش گردد
• در برگیرنده کل ساعات کار بوده و یا 8 ساعت کار را پوشش نماید
• دبی حجم و مدت زمان نمونه برداری مشخص گردد.
• روش آماده سازی نمونه مشخص شود.
• کروماتوگرام های مساحت نمونه های استاندارد و نمونه اصلی ضمیمه گردد
• منحنی کالیبراسیون ضمیمه و چگونگی محاسبات توضیح داده شود

کروماتوگرافی گازی یکی از روش‌های کروماتوگرافی است که برای بررسی و جداسازی بسیاری از ترکیبات شیمیایی از داخل یک محلول کاربرد داشته این ترکیبات در مقابل درجه حرارت و بایستی مقاوم باشد. دستگاه گاز کروماتوگرافی به طور عموم جهت جداسازی هیدروکربن های فرار مورد استفاده قرار گرفته ولی بسیاری از ترکیبات نیمه فرار و غیر فرار که قابل حل شدن در محلول های شیمیایی هستند نیز با روش گاز کروماتوگرافی تجزیه می گردند.

کاربرد در علوم:

• علوم مرتبط با تجزیه شیمیایی
• تعیین ترکیبات بخصوص هیدروکربن های فرار سموم در هوا و آب
• غذا
• سم شناسی
• دارو
• تجزیه کلینیکی
• کشاورزی

نمایی از گازکروماتوگرافی ساده

ستون: ستون اساس جدا سازي تركيبات شيميایی در روشهای كروماتوگرافی است. دو نوع ستون پر شده Packed Column و ستونهای مويين Capillary Column در كروماتوگرافی گاز- مايع مورد استفاده قرار می گيرد

انواع کروماتوگرافی از نظر ستون

1- ستونهای مویی (Capillary Column)

• کارایی بالا
• اندازه نمونه کمتر
• کاربرد آنالیزی

2- ستونهای فشرده (Packed Column)

• حجم بالای نمونه
• کاربرد آماده سازی

ستون پر شده:

ستون پر شده ستونهاي پرشده امروزي از لوله هاي شيشه اي و يا فلزي نوعا به طول 2 تا 3 متر و قطر داخلي 2 تا  mm 4 ساخته مي شوند لوله ها معمولا به شكل حلقه با قطر تقريبيcm 15 ساخته مي شوند هر چه طول ستون بيشتر باشد درجه تفكيك بهتري را خواهد داد.

ستونهاي مويين ستونهاي مويي ستون هاي با طول بلند و باز هستند كه قطرشان بسيار كم است از خصوصيات اين ستونها كارآيي بسيار زياد ظرفيت كم نمونه و افت  فشار كم را ميتوان  نام برد. قطر داخلي ستونهاي مويي از 0.01 تا 0.03 اينچ و طول آنها معمولا بين 15 تا 60 متر است. گرچه ستونهاي طولاني تری نيز ساخته شده است.

ستون مویی:

ستونهاي مويي ستون هاي با طول بلند و باز هستند كه قطرشان بسيار كم است. از خصوصيات اين ستونها كارايي بسيار زياد، ظرفيت كم نمونه را مي توان نام برد. قطر داخلي ستونهاي مويي از 0.01 تا 0.03 اينچ و طول آنها معمولا بين 15 تا 60 متر، بوده، گرچه ستونهاي طولاني تري نيز ساخته شده است. ديواره داخلي ستون با لايه نازكي از فاز مايع پوشانيده شده است. طبيعتا مقدار كمي نمونه براي چنين قطر كمي قابل استفاده است.

ستونهاي مويي كاربردهاي زيادي  براي جداسازي پيكهايي كه بسيار نزديك به يكديگر مي باشند دارند. با اين ستونها لازم است درجه تفكيک بسيار خوبي را در زمان قابل قبول به دست آورد. لذا توصيه مي شود كه ستونهاي مويي براي جداسازي مخلوط هاي پيچيده و جداسازي ايزومرهاي بسيار شبيه به كار برده شوند.

Gas Chromatography

 Good for volatile samples (up to about 250 oC)

0.1-1.0 microliter of liquid or 1-10 ml vapor

Can detect <1 ppm with certain detectors

Can be easily automated for injection and data analysis

برنامه‌‌ريزی دمایی

برنامه‌‌ريزي دمايي عبارت است از كنترل تغيير دماي ستون و همدمايي ثابت بودن دماي ستون در طول عمل تجزيه است. اصولاً  برنامه‌‌ريزي دمايي براي افزايش سهولت كار يا تسريع مي باشد. با برنامه‌‌ريزي دمایی  دماي اولية كمتری به كار رفته و پيكها به خوبي از يكديگر تفكيک مي شوند تركيباتي كه نقطه جوششان پايين است زودتر شسته و خارج مي شوند. اجزايي كه نقطه جوش بيشتري داشته باشند با افزايش دما جلو مي روند و بصورت پيكي باريک و به شكلی مشابه با پيكهای اوليه نيز خارج مي گردند.

آشكارساز شعله ای يونی

طرز كار آشكارساز شعله اي يوني  براين اساس است كه هدايت الكتريكي هر گاز مستقيماً متناسب با غلظت ذرات باردار آن است. اساس كار آشكارساز شعله اي براين پايه استوار است كه هنگامي كه تركيبات آلي وارد شعله هيدروژن – اكسيژن بشوند به آساني در اثر حرارت شكسته مي شوند و در اين عمل توليد يونهايي نيز خواهند نمود يونهاي حاصل توسط يك جفت الكترودهاي تعبيه شده در داخل آشكارساز جمع آوري گرديده و جريان توليد شده قبل از اينكه به يك ثبات منتقل شود تقويت مي گردد.

آشكارساز شعله ای يونی

آشكارساز شعله ای نسبت به تركيبات شيميايي He, Ne, Ar, Kr, Xe, O2, N2, NO, NO2, NH3, H2, H2O ,H2S, CO ,CO2  ,CS2 ,SO2 حساسيت ندارد و يا بسيار ضعيف است.

آشكارساز جذب الكترون

آشكارساز جذب الكترون به جاي اينكه جريان الكتريكي توليد شده مثبت را اندازه بگيرد، اتلاف شدت جريان را اندازه گيري مي كند. وقتي كه گاز حامل نيتروژن از آشكارساز مي گذرد، منبع ترتيتيم يا Ni مولكولهاي نيتروژن را يونيزه مي كند و الكترونهاي يكنواخت تشكيل مي دهد. اين الكترونها تحت ولتاژ ثابتي بنام (ولتاژ پيل) بطرف آند مهاجرت مي كنند وقتي اين الكترونها جمع آوري شوند جريان يكنواختي را بوجود مي آورند كه مي تواند توسط الكترومتر تقويت شود.

آشكارساز فتومتری با شعله

اساس كار آشكارساز فتومتری با شعله برپا اين مشاهدات استوار است كه تركيبات هنگام سوزاندن نور ويژه اي با طول موج خاصي را از خود پراكنده مي كنند. مخصوصاً فسفر و گوگرد هنگامي كه در يک شعله غني از هيدورژن سوزانده مي شوند به ترتيب طول موج هاي 526 و 394 نانومتر را از خود نشر مي سازند اين نور را مي توان تعيين و آنرا توسط يک لوله فتومولتی پلاير معين ساخت.

آشکارساز نیتروژن-فسفر (NPD)

– برای شناسایی ترکیبات حاوی نیتروژن و فسفر به کار می رود.

  اصول کار آشکار ساز:

اصول کار این آشکار ساز خیلی شبیه FID است به این ترتیب که هنگامی که آنالیت های حاوی نیتروژن و فسفر در معرض شعله می سوزند یون تولید شده که این یونها توسط الکترود جمع آوری و تبدیل به جریان الکتریکی می شود.

آشکارساز نیتروژن-فسفر (NPD)

اطلاعات تکمیلی را می توانید با دانلود فایل پاورپوینت مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ آشنایی با دستگاه گاز کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا (HPLC)

⇐ استفاده از دستگاه گازکروماتوگرافی-طیف بینی جرمی در تجزیه آلاینده های هوا

⇐ گاز کروماتوگرافی GC