↵ایمنی شغلی : در دنیای امروزه طبعا هیچ شغل و کاری وجود ندارد که خطرات و عوارض خاص خود را نداشته باشد بنابراین ما باید در کارهایی که به صورت روزمره با آن در ارتباط هستیم تا حد امکان به مسائل ایمنی توجه کنیم تا در آینده دچار بیماری های شغلی نشویم.
در این بخش ما صنایع و فعالیت های مهم که دارای خطرات حاد هستند مورد بررسی قرار داده و نکات ایمنی مربط به هر شغل را یادآوری کرده ایم.
چنانچه مطلب خاصی را مد نظر دارید در نظرات ثبت کنید تا در اسرع وقت در سایت منتشر شود.
انتظار می رود پس از مطالعه این بخش، فراگیرنده بتواند
تعریفی از داروهای خطرناک ارائه داده و چگونگی ایجاد سمیت این عوامل را بیان کند
طرحی برای مدیریت خطر در کار با داروهای خطرناک در سطوح مختلف کار ارائه دهد.
خلاصه ای از ایمنی کار در فعالیت های بالینی را شرح دهد.
مقدمه
امروزه تحقیقات بالینی، به عنوان یکی از مهمترین عناصر پژوهش های علوم دارویی، نقش قابل توجهی در پیشرفت و توسعه پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری های گوناگون ایفا می کند. انجام آزمایش های بالینی در بیمارستانها برای اهداف درمانی توسط داروسازان بالینی و از طرف دیگر، استفاده از انواع داروهای خطرناک مانند داروهای ضد سرطان، برای انجام تحقیقات بالینی جدید، گستره نوینی را در حیطه ایمنی اینگونه آزمایشگاه ها رقم زده است. در این بخش، ابتدا به اصول ایمنی در کاربرد داروهای خطرزا در اینگونه فعالیت ها پرداخته خواهد شد و سپس ایمنی کار با نمونه های بالینی بیمارستانی به بحث گذاشته می شود
ایمنی در کار با داروهای خطرناک
داروهای خطرناک
همانطور که اشاره شد، بخشی از تحقیقات علوم دارویی، بر پایه بررسی اثرات جدید داروها بر بیماری های مختلف استوار است. به علت شدت گرفتن تحقیقات بالینی در برخی بیماری های خاص مانند سرطان و ایدز، و نیز استفاده از داروهای خاص این دو بیماری در جریان تحقیقات، در سال ۱۹۹۰ جامعه داروسازان بیمارستانی آمریکا، واژه داروهای خطرزا را برای این سری داروها تعریف نموده و دستورالعمل هایی را برای افراد مرتبط با این گونه پژوهش ها وضع کرد. در این قسمت، به بررسی نکات ضروری برای تمام افرادی که به هر نحوی در معرض این دسته داروها قرار می گیرند، می پردازیم.
تعریف
لفظ داروی خطرناک، به دارویی اطلاق می شود که مطالعات انسانی با حیوانی بر آن، نشان دهنده ایجاد سرطان، سمیت های بر سیستم تولید مثلی و یا آسیب به اندام ها باشد.
اثرات سمی
با وجود این که فواید درمانی این داروها به مراتب بر عوارض جانبی آنها غلبه دارد، کارمندان بخش مراقبت بهداشتی در معرض این داروها نیز بدون هیچ گونه بیماری خاصی، در خطر این عوارض جانبی قرار دارند. قرار گرفتن در معرض این داروها می تواند منجر به دو نوع عارضه شود:
الف- اثر حاد مانند راش های جلدی
ب- اثر مزمن مانند مشکلات تولید مثلی و احتمالا سرطان
شرایط خطر و راه ورود
شرایط زیر ممکن است منجر به قرار گرفتن در معرض این داروها شود:
الف- آماده کردن بودر و یا داروی لیوفیلیزه شده و رقیق سازی محلول های آماده شده
ب- خارج کردن هوا از سرنگ های پر شده با دارو
ج- تجویز داروهای خطرزا از راه های مختلف تزریقی
ت- خارج کردن قرص تک خوراکی بی پوشش از یک ظرف چند دوزی
ث- خرد کردن داروها برای ساخت مایعات خوراکی
ج- پرکردن کپسول بصورت دستی با پودرهای داروهای قوی
چ- تماس با غلظت های قابل توجه دارو بر سطوح زمین
ح- تولید آئروسل هنگام تجویز دارو
خ- منتقل کردن پسماندهای آلوده
ورود داروهای خطرزا ممکن است از راه های تنفس، تماس پوستی، دهان و تزریقی اتفاق بیفتد که احتمال تماس پوستی و تنفس بیشتر است. البته به نظر می رسد با پیشرفت تکنیک های آنالیز، احتمال تولید ذرات موجود در هوا و در نتیجه احتمال ورود ذرات داروهای ضد سرطان به بدن از راه تنفس کاهش یافته است. اما هنوز تماس پوستی با این داروها، چه در داروخانه، چه در بیمارستان و چه توسط بیمار و کادر درمانی، بالاترین و به عبارت دیگر مهمترین راه در معرض خطر قرار گرفتن در برابر این قبیل داروها به حساب می آید.
دستورالعمل مدیریت خطر
پس از آشنایی با سمیت زایی و چگونگی دسترسی داروهای خطرناک به داخل بدن، بیان خلاصه ای از دستورالعمل های رایج در کار با این گونه داروها ضروری بنظر می رسد. بر اساس دستوالعمل پیشنهادی مؤسسه ملی ایمنی و بهداشت کار، منتشر شده در سال ۱۹۹۶، مدیریت خطر کار با داروهای خطرناک دارای چند مرحله است که به اختصار خواهد آمد.
در کارگاه های درودگری لازم است نظم، ترتیب و نظافت محیط کار به طور کامل رعایت شود، باید همه روزه کف کارگاه و به خصوص زیر پای کارگرانی که با ماشین آلات کار می کنند از خرده چوب و خاک اره پاک شود. چون دیده شده که به علت پاکیزه نبودن کف و ریخت و پاش قطعات چوب و خاک اره در محیط کارگاه، پای کارگری لغزیده است. برای جلوگیری از افتادن، بدون اراده دست خود را روی قطعات گردان و خطرناک ماشین آلات قرار داده که به سختی آسیب دیده است. از طرف دیگر در چنین شرایطی کارگاه همیشه در معرض خطر آتش سوزی قرار دارد. از این رو باید قسمتهای مختلف ماشین آلات دارای حفاظ مناسب باشد. باید نظم، نظافت و رعایت اصول را در کارگاه درودگری با نهایت دقت مراعات کرد و به پیشگیری از آتش سوزی در این کارگاره ها توجه خاصی مبذول داشت.
خاک گرفتن کف کارگاه و ایجاد حادثه
شکل (۱) هنگام لغزیدن روی خاک اره کف کارگاه، کارگر درودگر برای جلوگیری از سقوط، بطور ناخودآگاه با انگشتان خود ابزار روی میز را می گیرد و به سختی زخمی می شود.
کوچک ترین بی توجهی در حین کار با ماشین آلات درودگری موجب بروز حادثه شده و حداقل قطع انگشتان دست را در پی خواهد داشت. لیکن امروزه با وجود انواع ماشین آلات درودگری مجهز با حفاظهای مناسب و آشنایی به تکنیک کار با این ماشین آلات این امکان وجود دارد که کارگران با اطمینان بیشتری کار کنند و در حین کار از بروز حادثه در امان باشند. از این رو رعایت اصول زیر ضروری است:
تمام ماشین آلات مجهز به حفاظهای کامل و مناسب باشند.
ابزار کار سالم و بی عیب باشند.
کارگری که با ماشین آلات درودگری کار می کند باید به تکنیک کار آن به طور کامل داشته باشد.
کارگر باید در مواقع کار دقت و تمرکز فکر کامل داشته، در هنگام حواس پرتی و خستگی از انجام کار خودداری کنند.
باید به نظم، ترتیب و نظافت محیط کار، مخصوصا کف و زیر پای کارگران توجه بیشتری داشت
بهتر است در محیط کار از پوسترها و علائم حفاظتی جهت آگاهی بیشتر کارگران استفاده کرد.
برای حمل و نقل الوار، چوب ها و وسایل ساخته شده از انبار به محیط کار و بالعکس دقت بیشتری مبذول داشت.
باید از وسایل حفاظت انفرادی مناسب با آن کار مخصوص لباس کار مناسب استفاده کرد.
تأسیسات و ماشین های اره چوب بری
ایمنی ماشین های اره چوب بری
ماشین اره تسمه ای
اره تسمه ای عبارت از یک نوع ماشین چوب بری که دارای یک یا چند تسمه فولادی بی انتها (دو سر تسمه به هم پیوست) می باشد. روی یک یا هر دو بعد آنها یک رشته دندانه وجود دارد. این تسمه فولادی روی دو فلکه سوار شده که محور این فلکه در یک صفحه افقی یا در یک صفحه قائم و در دو طرف میز کار قرار گرفته است. انواع اره های تسمه ای عبارتند از: اره تسمه ای قائم – اره تسمه ای افقی – اره تسمه ای دو لبه – اره تسمه ای قابل حمل. شكل (۲).
ایمنی ماشین اره تسمه ای
شکل (۲) دستگاه اره تسمه ای با پوشش فلکه فوقانی (روی میز) و فلکه زیرین (زیر میز) و دوشاخه طرفی
ماشین اره گرد
ماشین اره گرد عبارت از یک یا چند صفحه نازک فولادی گرد که محیط آنها به صورت داندانه های اره در آمده است. این صفحات روی محورهای افقی یا عمودی نصب شده که با گردش محور عمل برش چوب انجام می گیرد. طرز قرار گرفتن این محورها می تواند به ترتیب زیر باشد: بیرون آمده باشند.
محور زیر میز کار قرار گیرد و صفحات اره از شیارهایی در سطح میز و در مقابل آنها تعبیه شده تنظیم است.
محور بالای میز کار قرار گرفته باشد (در هر حال فاصله بین این صفحه اره و میز کار قابل)
محور اره که حرکت دورانی خود را از محور ناقل نیرو اخذ می کند، روی بازویی که دارای حرکت نوسانی است قرار گرفته که عمل برش چوب به وسیله نوسان این بازو انجام میشود. ارههای گرد دارای انواع مختلفی است (در حدود ۳۰ نوع) که از ذکر آنها خودداری می شود.
معیارهای ایمنی
معیارهای ایمنی ماشین های چوب بری را می توان به دو دسته عمومی و اختصاصی تقسیم نمود:
الف) معیارهای عمومی ایمنی معیارهای عمومی ایمنی شامل ساختمان ماشین (طراحی)، محل استقرار و استفاده از آنهاست.
ساختمان ماشین ماشین باید طبق اصول مهندسی ساخته شود. شاسی ماشین طوری ساخته شود که به راحتی بتوان آن را به کف کارگاه، دیوارها و یا ستونهای ثابت و محکم بست. قطعات برقی آن نیز باید مطابق نیازها باشند. ماشین باید مجهز به کلیه وسایل ایمنی بوده تا بتوان به راحتی این وسایل را بر روی آن سوار کرد. کنترل های شروع و توقف دستگاه به راحتی در دسترس بوده و برای جلوگیری از کار افتادن غیرعادی آن حفاظت شده باشد.
استفاده از سیستم مکش گرد و غبار براده های چوب، امری مفید و عاقلانه خواهد بود زیرا هم به بهبود دید کارگر در نقطه برش کمک کرده، آلودگی محیط را کاهش می دهد و هم از نظر اقتصادی با صرفه است.
محل استقرار ماشین: ماشین باید در محلی مستقر شود که بریدن انواع الوارها با آن آسان باشد اطراف ماشین باید خالی بوده و برای اطمینان از جابجایی ایمن و بی خطر، قطعه های کار علامت گذاری شده باشند. کف کارگاه باید صاف و فاقد گودال، برامدگی و پله باشد. نور کارگاه کافی و بدون خمیدگی باشد.
مراحل مورد استفاده از ماشین: یک اره حتی اگر مجهز به وسایل ایمنی باشد می تواند برای فردی که به اندازه کافی آموزش ندیده است، خطرناک باشد. نکات ایمنی زیر را باید در کار با اره ها رعایت کرد:
فقط افرادی که توسط اپراتورهای ماهر به اندازه کافی آموزش دیده اند مجاز به استفاده از آن باشند.
استفاده و نگهداری حفاظها باید بخشی از دستورات لاینفک کار و دستورالعمل های تهیه شده باشند.
مسئول یک ماشین الواربری باید علاوه بر اینکه فردی ماهر در کار خود است، از مسئولیت خود مطلع بوده قادر به اداره کردن کار باشد. باید او نه تنها قادر به راه اندازی و کار با دستگاه باشد، بلکه باید بتواند مقررات سخت و کنترل شده ای را به زیردستان خود اعمال کند. کمترین کوتاهی و عدم توجه او به زیردستانش می تواند منجر به حوادث مرگبار شود. مراحل کار و دستورات باید روشن، آشکار و ساده باشند.
ب) معیارهای اختصاصی ایمنی
فلکه های تیغه: فلکه های رفت و برگشت باید به طور دقیق و صحیح و کاملا بالانس شده باشند. عمل بالانس هم به صورت ایستا (ساکن) و هم متحرک صورت گرفته باشد تا از عدم ارتعاش و هرزه گردی آن اطمینان حاصل شود. فلکه ها باید از مواد محکم ساخته شده و دارای سطحی صاف باشند. اگر محکم و مسطح نیستند باید جعبه ای که در داخل آن قرار می گیرند اینگونه باشند. شکل فلکه در لبه باید طوری باشد که از برخورد ناخواسته با دندانه های اره جلوگیری بعمل آید. پوشش و حفاظ فلکه نباید مانع تخلیه گرد و غبار حاصل از فرآیند شود و حتی المقدور امکان باز کردن، تعمیر تنظیم، سرویس ماشین و تعویض تیغه وجود داشته باشد. لبه و سطوح آن در لبه ها باید به طور نوبتی بازدید شده در صورت خوردگی و پارگی تعویض شوند.
تیغه (تسمه): تیغه اره باید از فولاد درجه یک ساخته شود و معمولا نباید ضخامت آن از 0.001 قطر فلکه آن بیشتر و نباید از 0.5 میلیمتر هم کمتر باشد. تیغه > 0.5 میلیمتر > 0.001فلکه
پهنای تیغه با توجه به ماشین بین ۵ تا ۲۵۰ میلیمتر خواهد بود. معمولا پهنای تیغه ها در اره های معمولی ۵ تا ۲۵۰ میلیمتر و سرعت آن در حدود ۲۰ تا ۲۵ در اره های معمولی و تا ۵۰ متر بر ثانیه در اره های الواربری مخصوص خواهد بود.
نقطه ضعف، تیغه اره یا تسمه بستن و محکم کردن آن است. این امر باید بدون شک طبق دستورات کارخانه سازنده صورت گیرد. بعد از بستن و سوار کردن تیغ اره باید قبل از کار نهایی آن را آزمود. دندانه تیغ اره باید مناسب با نوع کار و چوب مورد برش انتخاب شود. از دندانه های مستقیم و کوچک برای بریدن چوبهای سخت، خشک و از داندانه های درشت بر برای چوبهای نرم و مرطوب استفاده می شود تا برش به سهولت انجام شده و تیغه نشکند. دندانه های تیغ اره معمولا یکی در میان به چپ و راست خم می شوند. دستکاری و احتمالا چرخانیدن کلیه دندانه ها به یک سمت کار اشتباهی بوده و ممکن است منجر به شکستن تیغ اره شود.
تنظیم تیغه: تنظیم صحیح تیغ اره در پیشگیری از پریدن تیغه از فلکه، شکستن و ساییده شدن سریع آن مؤثر است. در تنظیم تیغ اره باید به نکات زیر توجه داشت:
کشش صحیح تیغ اره و اطمینان از سختی و بیرون بودن آن از لبه فلکه.
عمل تنظیم با تغییر فاصله چرخها صورت می گیرد (با حرکت قسمت مرکزی فلکه برگشتی).
میزان کشش تیغ اره به پهنای آن بستگی دارد. برای تیغ اره های معمولی ۱۰ کیلوگرم بر هر میلی متر پهنای تیغه خواهد بود. در عمل تیغه اره های معمولی را باید آنقدر محکم کرد تا صدا نکنند.
جا انداختن صحیح تیغ اره: عمل قرار دادن صحیح تیغ اره بر روی لبه های فلکه، با کج کردن محور یکی از فلکه ها نسبت به دیگری باید طوری صورت گیرد که:
در تیغ اره های پهن، دندانه تیغ اره با حفاظ لبه فلکه تماس نگیرد تا از ساییده شدن قسمت هدایت (راهنمای) اره جلوگیری به عمل آید.
تیغ اره باریک، تقریبأ مماس با پوشش لبه فلکه باشد تا از پریدن به بیرون جلوگیری شود.
قسمت هدایت اره (راهنمای اره): قسمتهای هدایت بدین منظور طراحی شده اند که از حرکت صحیح تیغ اره ها در هر دو سطح قائم و افقی اطمینان حاصل شود. عرض قسمت هدایت اره نباید کمتر از پهنای تیغ اره باشد و تا حد امکان باید نزدیک به تیغ اره نصب شده و قابل تنظیم باشند. در اره های رومیزی یکی از راهنماها درست در زیر میز قرار دارد. معمولا راهنمای عقبی به صورت دیسک چرخانی است که محور آن موازی با جهت تغذیه الوار بوده که تیغه در روی دیسک و نزدیک به سطح آن قرار میگیرد. هدایت جانبی نیز ممکن است به وسیله غلطکها و یا تشکهای اصطکاکی (از جنس گرافیت، پلاستیک, چوب فشرده) انجام شود. این بالشتکها در طرفین تیغه قرار می گیرند. برای اطمینان از عمل ایمن اره وجود راهنما (هدایت کننده) مناسب ضروری است.
هدف کلی: آشنایی با خطرات فیزیکی رایج در آزمایشگاهها
اهداف اختصاصی انتظار می رود پس از مطالعه این متن فراگیرنده بتواند
ضرورت دانستن مقابله با خطرات فیزیکی موجود در آزمایشگاه را شرح۔ دهد.
لزوم وجود ایمنی الکتریکی و چند نکته از دستوالعمل های استاندارد ایمنی آن را نام ببرد.
علت حادثه در اثر آزمایشهای تحت فشار را بیان کند و راه هایی برای کاهش خطرات این گونه آزمایش ها ارائه دهد.
روش ایمنی برای استفاده از ظروف شیشه ای در آزمایشگاه را طراحی کند.
مقدمه
منظور از خطرهای فیزیکی، خطراتی با منشاء غیر از مواد شیمیایی و زیستی مورد استفاده در انجام فعالیت های تحقیقاتی است که بیشتر به دلیل بی دقتی یا کم دقتی فرد آزمایش کننده در استفاده از وسایل الکتریکی، شرایط خلاء، شرایط با فشار بالا و یا حتی استفاده غیرایمن از وسایل شیشه ای مورد نیاز در انجام آزمایش اتفاق می افتد. به این منظور و همچنین به علت وجود آمار بالای وقوع حوادث ناشی از این نوع خطرات، در این بخش به بررسی و ارائه دستورالعمل های استاندارد ایمن کار با این امکانات و تجهیزات پرداخته خواهد شد.
ایمنی الکتریکی
خطرات شوک الکتریکی
نیروی الکتریسیته، به عنوان یکی از مهم ترین منابع انرژی آسان و در دسترس، همواره مدنظر طراحان آزمایشگاه ها و محققین بوده است. این منبع، در عین کارآیی بالا در تأمین انرژی مورد نیاز برای انجام انواع آزمایش ها، یکی از دلایل اصلی و پرخطر رخداد حوادث ناگوار آزمایشگاهی بوده است. این امر، انجمن های بین المللی و کمیته های ملی ایمنی را وادار کرده تا دستورالعمل استانداردی برای چگونگی کار ایمن با این انرژی مفید، تحت عنوان ایمنی الکتریکی، طراحی کرده و در اختیار محققان و تکنسین های آزمایشگاه قرار دهند. چکیده ای از این دستورالعمل به شرح زیر است:
الف – تنها تجهیزات الکتریکی منطبق با شرایط الکتریکی کشور (برق ۲۲۰ ولت و سیستم دوشاخه) خریداری و مورد استفاده قرار گیرد.
ب- تمام پریزهای الکتریکی باید بر مبنای سیستم رایج در کشور طراحی و در آزمایشگاه نصب شوند.
پ- برای خارج کردن دو شاخه از پریز، حتمأ بدنه پریز را نگه داشته از سر دوشاخه و نه از سیم بکشید.
ت- تمام سیم کشی های آزمایشگاه باید توسط یک تکنسین برق و یا حداقل زیر نظر او انجام شده باشد.
ث – دستگاه الکتریکی خیس شده، قبل از آن که توسط فردی روشن گردد، باید از سیستم مرکزی برق قطع شود.
ج- چگونگی قطع برق مرکزی آزمایشگاه را یاد بگیرید تا در زمان اورژانس استفاده نمایید.
ج- از خشک بودن سیم های دستگاه قبل از اتصال به برق مطمئن شوید.
ح- دستگاه های با سیم های فرسوده باید قبل از استفاده تعمیر شوند.
خ- استفاده از سیم های رابط را به حداقل برسانید و از قراردادن آنها در مسیر راه های عبوری شدید پرهیز کنید.
د- برای خاموش کردن آتش های الکتریکی تنها از کپسول های دی اکسید کرین، یا مواد شیمیایی خشک استفاده نمایید.
ذ- ترجیحا از سیم اتصال به زمین برای تمامی دستگاه های الکتریکی آزمایشگاه استفاده گردد.
آزمایشهای تحت خلاء و در فشار بالا
خطرات کار در آزمایشگاه
اختلاف فشار بین دستگاه مورد استفاده ای که تحت فشار کار می کند و محیط آزمایش با فشار عادی ممکن است به حوادثی منتهی شود که بیشتر به دلیل ترکیدن ظروف شیشه ای تحت خلا با فشار و پرتاب قطعات ریز آنها به طرف چشم و پوست است. شیشه حتی ممکن است قابلیت تخریب در اختلاف فشار بسیار کم را نیز داشته باشد. تغییرات شدید دما مانند آنچه هنگام خارج کردن ظروف از داخل مایعات سرمازا اتفاق می افتد همچنین می تواند اختلاف فشار ایجاد کند. تمهیداتی برای کاهش خطرات ناشی از آزمایش های تحت فشار پیشنهاد می شود:
الف – بررسی دستگاه دارای خلاء از نظر وجود خراش و ترک قبل از استفاده از آن.
ب- استفاده از ظروف با طراحی مناسب جهت کار در آزمایش های تحت خلاء. باید توجه داشت که ظرف های ته گرد و دیواره نازک بیش از یک لیتر برای این قبیل کارها استفاده نمی شوند.
پ- سرهم کردن دستگاه خلاء طوری که کمترین فشار به دستگاه وارد شود.
ت- استفاده از محافظ های ایمنی فردی مناسب در هنگام کار با فعالیت هایی که تحت خلاء و فشار انجام می شوند.
ث- تخلیه اندکی از فشار قبل از باز کردن کامل درب دستگاه خلاء یا بعد از خارج کردن ظرف نمونه از درون مایع سرمازا
ایمنی در کار با ظروف شیشه ای
ظروف شیشه ای، بخصوص ظروف مقاوم به حرارت، یکی از کارآمدترین لوازم آزمایشگاهی و جزء تقريبا جدانشدنی فعالیتهای تحقیقاتی محسوب می شوند. لذا باید روش کار ایمن با این وسایل در تمام آزمایشگاه ها رعایت شود. نکات زیر نمونه ای از دستوالعمل استاندارد کار ایمن با این گونه تجهیزات هستند.
الف- از جارو برای جمع آوری قطعات شیشه شکسته شده استفاده نمایید.
ب- شیشه های شکسته شده را در ظرفی جدای از سایر پسماندها نگهداری و برچسب گذاری کنید.
پ- از یک پارچه نواری برای پیچیدن ظروف شیشه ای که قرار است تحت خلاء یا فشار قرار گیرند استفاده نمایید.
ت- شیشه در اثر گرم و سرد شدن روزانه خاصیت انعطاف خود برابر فشار را از دست می دهد. بنابراین تمام ظروف صدمه دیده مانند لب پر شده ها و ترک خورده ها را دور بریزید.
براي انواع سرطان ها بسته به نوع و میزان گسترش آن شیوه هاي مختلف درمان وجود دارد که عبارتند از پرتو درمانی، شیمی درمانی و جراحی که هر کدام از این شیوه ها یا به تنهایی یا به شکل ترکیبی براي درمان سرطان به کار گرفته می شوند
شیمی درمانی یکی از روش هاي درمان سرطان و یا تخفیف موقت آن با استفاده از برخی داروهاي خاص است که در اصطلاح پزشکی به آنها شیمی درمانی گفته می شود. کار اصلی این داروهاي خاص از بین بردن سلول هاي بیمار بدون صدمه به بافتهاي مجاور آن است. این نوع از درمان اثراتی هم بر روي سلول ها و بافت هاي بدن دارد.
داروهاي شیمی درمانی می توانند مانند سایر درمان ها براي بیمار عوارضی داشته باشد. خوشبختانه اکثر عوارض موقتی و قابل کنترل می باشند. اما این داروها براي پرستاري که به بیمار خدمت ارایه می دهد هم مشکلات زیادي را به بار می آورد .
پرستاران و کادر درمانی شاغل در بخش هاي سرطانی همواره در معرض خطرات جدید قرار دارند
ماهیت داروهاي بکار رفته ، پرستاران و کلیه افرادي که به نوعی با بیمار در تماس هستند را بی بهره نمی گذارد .اما بازهم سهم پرستارها در این بخش بیشتر است مثل :
ابتلا به سرطان پستان
ریزش مو
مشکلات گوارشی، ناراحتی هاي معده و سوء هاضمه
تحریکات ژنی
موارد ذکرشده از مهم ترین پیامد هاي تجمع مواد شیمیایی در خون پرستاران شاغل در بخش هاي سرطانی است و این در حالی است که سختی کار تنها برچسب و عنوانی است که به فعالیت هاي آنان داده می شود و در عمل بهاي پرداختی توسط پرستاران خیلی بیشتر است.
با وجود مخاطراتی از این قبیل، آموزش هایی در خصوص ایمنی و بهداشت شغلی در مقابل این داروها در ابتدا و در حین خدمت به کادر درمانی شاغل در بخشهاي سرطانی لازم و ضروري است.
پرستاران و سایر پرسنل از عوارض و خطرات این داروها مطلع هستند ،ولی گذشت زمان این اهمیت موضوع را کم رنگ میکند و کار در این بخش آرام آرام مثل سایر بخش هاي بیمارستان می داند و کمتر اصول و قواعد ایمنی را رعایت می کنند و در بعضی شرایط دست و پاگیر می دانند و زنگ خطر اصلی به صدا در می آید .
سالهای (زمان) مجاز کار در بخش شیمی درمانی چقدر است؟
زمان مجاز فعالیت در بخش شیمی درمانی توسط OSHA در آمریکا 8 سال اعلام شده است و مسئولین مربوطه موظفند بعد از گذشت شش سال از فعالیت به پرسنل یادآوري و تذکر دهند. و در ایران براي پرستارانی که در بخش هاي سرطانی مسئولیت انجام شیمی درمانی را بر عهده دارند و بر اساس استانداردهاي جهانی: تعداد شیمی درمانی هاي روزانه همچنین سنوات حضور یک پرستار در این بخش ها بسیار مهم است
ناهماهنگی بسیار بالایی بین تعداد پرستاران و بیماران در بخش هاي سرطانی که بالغ بربیش از 25 تخت وجود دارند مشاهده می شود . متاسفانه وجود اضافه کاري در این بخش ها مشکل دیگري است که همین موضوع سبب افزایش دوز دریافتی در پرستاران می شود.
با توجه به اینکه اغلب پرستاران را همکاران زن تشکیل می دهند عمده عوارض براي این افراد را می توان تهدید به سقط جنین، ابتلا به سرطان سینه و عوارض ناشی از داروهاي شیمی درمانی دانست و با افزایش سهمیه روزانه تعداد بیمار براي هر پرستار، مخاطرات این عوارض نیز بیشتر می شوند.
رویکرد مدیریتی
کاهش میزان مواجهه به طرق مختلف:
کاهش ساعات کار (کار گردشی)
کاهش تعداد بیمار به ازاي هر پرستار
ایجاد محیط هایی با تهویه مطبوع و مناسب
دفع مناسب و بهداشتی مواد زاید دارو درمانی
استفاده از وسایل حفاظت فردي مناسب
ادامه مطلب زیر را با دانلود فایل پیوستی دانلود کنید.
https://acgih.ir/wp-content/uploads/2018/10/Chemotherapy.jpg400800Sirvan Sheikhihttps://acgih.ir/wp-content/uploads/2018/02/logo-acgih.ir__e1df634ba2089f2f38b7bb18d19199bc.pngSirvan Sheikhi2018-10-14 19:55:502018-10-14 20:02:31اصول ایمنی کار در هنگام شیمی درمانی
همه ساله در اثر حوادث چاه افراد زیادی جان خود را دست می‌دهند، چه بطور مستقیم خود درگیر حادثه چاه شده باشند و یا افرادی به عنوان ناجی که در رابطه با نجات از چاه دارای هیچگونه اطلاع قبلی نبوده اند، اقدام به نجات محبوسین نموده که خود نیز طعمه حادثه شده اند و چنانچه به آدرس‌های وقوع این نوع حوادث توجه کنیم خواهیم دید که اکثر این نوع حوادث در قسمت های پایین شهر که دارای تراکم زیادی می‌باشند به وقوع پیوسته است .
شایان ذکر است که اکثراً آسیب دیدگی افرادی که در چاه سقوط می‌نمایند صرف نظر از مسائل و مشکلات مربوط به تنفس از ناحیه ستون فقرات و مهره‌های گردن قسمتهای دیگری از قبیل استخوان ساق پا یا ران، کتف و قفسه سینه نیز دچار شکستگی می‌شوند با این وجود نجات مصدومین با صدمات فوق از عمق چاه کار بسیار مشکل و طاقت فرسایی است و نیاز به مهارت و دقت عمل خاصی می‌باشد . نکته ای را که همواره در حوادث چاه باید در نظر گرفت این است که هیچ مصدومی را حتی اگر زیر مقدار زیادی خاک مدفون شده باشد مرده قلمداد نکنیم
جهت فراگیری روش‌های عملیات نجات در حوادث چاه باید ابتدا شناخت کافی راجع به چاه و خطرات حاصله از ریزش آن و عوامل بوجود آورنده زمینه ریزش پیدا نماییم .
تعریف چاه فاضلاب
چاه فاضلاب چاهی را گویند که تمامی آبهای مصرفی و ضایعات ساختمان از طریق لوله‌های انتقال دهنده به داخل آن وارد می‌شوند و از مجرای قسمت تحتانی گلدانی به نقطه مرکز دایره آن می‌ریزند . پس باید در نظر داشت که اینگونه چاه‌ها همواره دارای تحرک می‌باشند ، چه از نظر ریزش آب و چه یا از طریق جابجائی گازها، لذا عدم رعایت نکات فنی در زمان احداث و بهره برداری موجب بوجود آوردن زمینه حادثه آن خواهد گردید.
انواع چاه
1- چاه های فاضلاب ساختمانی (جذبی)
چاه‌ها عموماً با اهداف مختلفی بوجود می‌آیند بخشی در جستجوی آب بخشی بعنوان چاه‌های اکتشافی که به منظور تعیین لایه‌های زیرین زمین زده میشود و رایج‌ترین چاه‌ها چاه هایی است که برای دفن و دفع فضولات چه انسانی و چه حیوانی و یا صنعتی زده میشود.
بدلیل اینکه آمار حوادث چاه‌های فاضلاب از دیگر انواع ذکر شده خیلی بیشتر می‌باشد در این فرصت صرفاً چاه‌های فاضلاب و حوادث آن مورد بررسی قرار میگیرد.
سابقاً چاه‌های فاضلاب ساختمانی در ایران به منظور رعایت اصول و شئونات اسلامی به دو دسته تقسیم می‌شدند :
الف) چاه اصلی ساختمان (چاه حمام و توالت دستشویی)
ب) چاه آشپزخانه
خطرات چاه فاضلاب
الف ) چاه اصلی ساختمان
چاهی است که تمامی لوله‌های فاضلاب به آن منتهی می‌گردد و اصولاً میله آن بیشتر از 12 متر بوده و انتهای آن انباری وجود دارد .
ب ) چاه آشپز خانه (فرعی)
چاهی است که لوله‌های فاضلاب آشپز خانه، دستشویی‌ها و ظرف شویی به آن منتهی میشود و معمولاً فاقد انباری می‌باشد عمق یا میله آن در زمین‌های آبکش کمتر از 12 متر می‌باشد .
نکته ای که به هنگام حفر چاه باید توجه شود بسته به نوع تصرفات ساختمانی ( خانه ، حمام عمومی ، اداره و … ) ظرفیت چاه باید برای حداقل 25 سال در نظر گرفته شود که متأسفانه تعدادی از ساختمان سازان سودجو به این مطلب توجه چندانی ندارشت و فقط کار را بصورت سرهم بندی و به منظور رفع تکلیف انجام می‌دهند .
اطلاعاتی که در رابطه با چاه یک مالک از ملک خود باید داشته باشد عبارت است از :
مکان چاه و عمق و حجم انباری
تاریخ حفر چاه
تاریخ آخرین بازدید
وجود لوله هواکش
محل چاه‌های قدیمی و متروکه
محل عبور نوع لوله‌های آب گرم و سرد
ثبت اطلاعات راجع به چاه به صورت مکتوب و تحویل نقشه‌های مربوط به هنگام خرید و فروش ها
اجزاء تشکیل دهنده چاه
طوقه (دهانه)
میله
انباری
اجزای تشکیل دهنده چاه
الف ) طوقه چینی عبارت است از پوشانیدن دهانه چاه به این طریق که پس از حفر چاه پایه‌های طوقه چینی را در دیوار میله چاه حفر می‌نمایند و بوسیله آجر و ملات سیمان (یا گل آهک) طوری طوقه چینی می‌کنند که در وسط آن یک گلدانی قرار گیرد و جهت هدایت آب از مجرای تحتانی گلدانی به مرکز قطر چاه یک لوله هدایت آب 5/1 الی 3 متر در آن کار می‌گذارند تا لوله‌های فاضلاب از دهانه گلدان الی قسمتهای مختلف کار می‌گذارند، محل شروع طوقه چینی بسته به نوع سختی و چسبندگی خاک از فاصله‌های مختلف تا دهانه چاه انجام میگیرد .
اکثراً در زمین‌های معمولی ارتفاع طوقه چینی حداقل یک و نیم متر و در زمین‌های سست حتی ارتفاع طوقه چینی از 6 متر نیز تجاوز میکند و اگر جنس خاک آن از نوع بسیار سست باشد در صورت نیاز از کَول استفاده می‌کنند .
ب ) میل چاه : عبارت است از قسمت طول و عمق مستقیم حفر شده چاه .
ج ) انباری : برای اینکه طول عمر چاه زیاد شود هر چاهی نیاز به انباری دارد که بسته به نوع خاک آن به شکل‌های مختلف در دو طرف چاه زده میشود و در بعضی چاه‌ها مثل چاه گرمابه عمومی از هر طرف چند شاخه می‌باشد . در خاک شنی و رسی شکل آن مخروطی و اگر جنس آن سنگی و رسوبی باشد هر شکلی انباری داشته باشد اشکالی ندارد .
نکاتی که جهت حفر محل انباری در عمق چاه باید رعایت گردد عبارتند از:
انباری باید در عمقی حفر گردد که تحت تاثیر ارتعاشات ناشی از دستگاه ها و وسایل نقلیه و نیروهای وارده از طریق فونداسیون ساختمان قرار نگیرد.
چنانچه حفر انباری در لایه های سست انجام پذیرد لازم است به کول بندی و تقویت سقف کاذب و دیواره های اقدام گردد
در انجام عملیات مربوط به حفر انباری سقف آن باید به صورت قوسی باشد به طوری که احتمال ریزش دیواره ها و طاق وجود نداشته باشد و در صورتی که شکل دادن مزبور به انباری این منظور نتواند فراهم کند با استفاده از وسایل لازم مهاربندی مقاومت کافی برای دیواره ها و سقف انباری فراهم آورد که از ریزش جلوگیری شود.
ارتفاع انباری نبایستی از 1.5 متر و عرض انباری از 1.2 متر تجاوز کند در غیر این صورت بایستی مهار بندی شود.
ارتباط چاه و انباری به چاه های فاضلاب و به قنات ها حتی قنوات متروکه ممنوع است
2-چاه آب
چاه آب، سوراخ یا استوانه ای تو خالی است که انسان به منظور آوردن آب زیرزمینی به سطح زمین، اغلب به طور عمودی در زمین حفر می کند. همچنین در پاره ای از موارد از چاه‌ها به منظور انجام مطالعات و اکتشافات زیرزمینی، تغذیه مصنوعی سفره آب زیرزمینی و … استفاده می شود.
همیشه چاه آب تا جایی حفاری میشود که به لایه آبدار (منطقه اشباع) برخورد کند. اگر به هر شکلی چاه به لایه دیگری به غیر از لایه آبدار برخورد نماید، حاصلی نخواهد داشت.
زمانی که حفر یک چاه به اتمام می رسد و چاه به یک لایه آبدار برخورد میکند، با توجه به این که استوانه چاه دارای فشار کمتری است و آب نیز تمایل به پُر کردن محل‌های خالی دارد، لذا آب اطراف چاه به درون استوانه چاه سرازیر شده و می‌توان آب درون آن را با وسایل مختلف مانند چرخ چاه و پُمپ تخلیه نمود.
مراحل اصلی در احداث یک چاه شامل حفاری، لوله گذاری، ایجاد فیلتر، تجهیز و توسعه آن است. در حفر چاه‌ها روش‌های متعددی را می‌توان استفاده نمود که انتخاب آنها بستگی به مقدار آب مورد نیاز، عمق آب زیرزمینی، شرایط زمین شناسی و عوامل اقتصادی دارد.
مخزن سپتیک
مخزن سپتیک
انتخاب نوع دفع و چاه بستگی به جنس خاک و نوع زمین و سطح آب زیر زمینی منطقه داشته و در مناطقی که خاک آن به میزان کافی شن و ماسه یا خرده سنگ داشته باشد از چاه جذبی و در مناطقی که خاک آن حاوی رس فراوان یا خاصیت باتلاقی بوده یا سطح آب زیر زمینی بالا باشد (در صورت عدم وجود سیستم فاضلاب شهری) از چاه (مخزن) سپتیک استفاده می گردد.
سپتیک ها تانکهایی هستند که معمولاً فلزی بوده و قبل از چاه در زمین قرار می‌دهند که ضایعات پس از ورود به منبع بخشی ته نشین و بقیه از طریق سر ریز لوله به چاه سرازیر میشود در بعضی از انواع سپتیک‌ها پروانه ای جهت هم زدن قرار می‌دهند تا محلول یکنواخت شده و برای تخلیه آن از طریق خودرو‌های منبع و پمپ دار مخصوص تخلیه آماده گردد.
ایمنی سپتیک
حتی الامکان روی محل سپتیک اتومبیل پارک نشود .
هیچگاه تنهایی برای بازدید اقدام نباید کرد .
در صورت استفاده از روشنایی از نوع ضد جرقه و از ولتاژ پایین استفاده گردد.
پیوسته از بسته بودن درب آن اطمینان حاصل شود .
کول
(کول عبارت است از قالبهای بتونی) که به صورت مدور و بیضی جهت جلوگیری از ریزش چاه در آن بکار می‌گیرند .
قابل توجه است تحت هر شرایطی دهنه میله چاه باید طوقه چینی شود .
چاه فاضلاب بزرگ در جاهائی که سطح آبهای زیر زمین پائین باشد ممکن است عمق میله در میله این چاه‌ها از 50 متر تجاوز کند هرچه قدر ارتفاع میله بیشتر باشد در جائیکه موارد ایمنی کاملاً در آن رعایت شود استحکام انباری بیشتر است در جائیکه انبار دچار ریزش گردد در چنین ارتفاعی تخریب قادر نخواهد بود به ناحیه طوقه برسد. ( معمولاً این چاه‌ها در حمامهای عمومی استفاده می‌شوند)
انواع زمین
زمین هایی که در آنها حفاری جهت کندن چاه انجام میگیرد بسته به نوع خاک به گروه‌های زیر تقسیم می‌شوند :
دج : به خاکی گفته میشود که به سختی کنده شود .
رسی : خاکی که آب به دشواری از لایه‌های آن عبور میکند .
ریزشی (سر) : خاکی که بین سنگ و خاک نرم قرار گرفته باشد که نتوان به آن گفت سنگ و نه گفت خاک .
شنی : خاکی که آب به راحتی از لایه‌های آن عبور کند .
ماسه ای : نسبت به شن کمتر نفوذ دارد .
شولاتی : لایه‌های خاک در دیواره قطعه، قطعه خودبخود کنده میشود و می‌ریزد . خاک شولاتی، زمینهائی که خاک بسیار شنی دارند که تیکه تیکه از این خاک کنده می شود و باعث ریزش چاه می گردد
گازهای حاصل از چاه
از دیگر مسائلی که جزء مخاطرات چاه‌ها محسوب می‌گردد وجود گازهای سمی است .
بیشترین گازهایی که در چاه‌ها یافت می‌شوند عبارتند از :
هیدروژن سولفوره
آمونیاک
متان
گاز کربنیک (co2)
گاز هیدروژن سولفوره ( H2S)
این گازها در اثر سوختن ناقص موادی مانند مو و پشم و گوشت و موادی که دارای گوگرد می‌باشند بوجود می‌آید . بوی این گاز شبیه بوی تخم مرغ گندیده می‌باشد. مقدار خیلی کم این گاز را می‌توان با حس بویایی تشخیص داد در جاهایی که تدریجاً استشمام شود حس بویایی را فلج میکند .
1% این گاز شدیداً خطرناک است و تا 2% این گاز را می‌توان تشخیص داد در جایی که مقدار گاز در چاه زیاد باشد تخلیه گاز باید با وسایل ضد جرقه انجام گیرد . اگر گاز در محیط سر بسته ای از داخل چاه نشت کند امکان مسمومیت وجود دارد . شخصی را که برای مدتی از این گاز تنفس کرده باید به هوای آزاد انتقال داد و در صورت عدم تنفس اقدام به دادن تنفس مصنوعی و اکسیژن نموده و مصدوم را به بیمارستان منتقل نمود .
گاز آمونیاک (NH3)
این گاز از هوا سبک تر، بی رنگ و بوی آن تند و زننده و در صورت اختلات با هوا و گرم شدن و همچنین با تحت فشار قرار گرفتن قابلیت انفجار دارد . خنثی سازی آن با آب پودری صورت میگیرد این گاز باعث تحریکات چشم، بیتنی و مجاری تنفسی انسان می‌گردد و بی هوش کننده و سرفه آور است حتی در سطح پوست تولید سوختگی میکند وجود 1 الی 5% درصد این گاز به مدت 1 ساعت تولید مرگ میکند .
شخصی که دچار مسمومیت با این گاز شده باشد عرق شدید میکند که باید به هوای آزاد منتقل شود و چشم و پوست و محل‌های آلوده را با آب زیاد شستشو داد همچنین هرگونه لباس آلوده را از تن وی خارج نمود .
گاز متان (CH4)
بی رنگ، بی بو و قابل اشتعال و انفجار و مقدار کمی از آن در آب حل میشود . اين گاز حاصل تجزيه و تخمير در اثر فعل و انفعالات ميكرو ارگانيزم هاي موجود در محيط زيست سمی است و استنشاق آن به مدت طولانی جای اکسیژن را در دستگاه تنفسی اشغال و تولید خفگی می نماید . باید مصدوم به هوای آزاد منتقل کرد و در صورت لزوم اقدام به تنفس مصنوعی نمود
گاز کربنیک (CO2)
گازی بی بو، بی رنگ، غیر قابل اشتعال سنگینتر از هوا و محلول در آب است ، این گاز می‌تواند سرعت و حجم تنفس را 50% بالا ببرد وجود 3% آن سرعت و حجم تنفس را 2 برابر می‌نماید و مقدار 10% آن کمتر از چند دقیقه تولید مرگ می‌نماید عمده‌ترین خطر این گاز بالا بردن سرعت تنفس است .
https://acgih.ir/wp-content/uploads/2018/09/safety-Well.jpg533800Sirvan Sheikhihttps://acgih.ir/wp-content/uploads/2018/02/logo-acgih.ir__e1df634ba2089f2f38b7bb18d19199bc.pngSirvan Sheikhi2018-09-14 01:35:002018-09-29 13:31:47حوادث چاه و خطرات آن
گلخانه محلی است برای کشت گیاهان که به اهداف مختلف احداث می شود. از مهمترین اهداف آن می توان به کشت گیاهان تزئینی اشاره کرد.اما اهداف دیگری نظیر پرورش گیاهان و میوه های فصلی و اهداف تحقیقاتی هستند.
اگر چه ما زیاد با گلخانه سر و کار نداریم و شاید تصور شود که محیط گلخانه محیطی ایمن است ولی محیط گلخانه پتانسیل زیادی برای داشتن خطرات و حوادث را دارد. همانطور که گازهای گلخانه ای (بخار آب،دی اکسید کربن،متان،اکسید نیتروژن،اوزون) باعث گرم شدن زمین می شوند،گیاهان در گلخانه با تولید بخار آب و دی اکسید کربن محیطی گرم و مرطوب را فراهم می کنند که تحمل آن دشوار است.
در ادامه به خطرات و حوادث موجود در گلخانه اشاره می کنیم.
گلخانه های خصوصی و گلخانه های تجاری و کشاورزی هر کدام پتانسیل خطراتی نظیر استفاده از سم های شیمیایی و کشاورزی،ابزارآلات و ماشین های خطرناک،مشکلات قارچی و بلند کردن وسایل سنگین را دارند.
با انجام اندازه گیری های دقیق و مناسب در ایمنی،می توان از مشکلات سلامتی و آسیب های ناشی از محیط خطرناک گلخانه ای،جلوگیری نمود.
1- آفت کش ها
مطابق با دانشگاه نبراسکا واقع در لینکلن،کارگران گلخانه از آفت کش ها استفاده می کنند،که سلامت انسان را در معرض خطر قرار می دهند،به ویژه وقتی که آن را ناخواسته استنشاق می کنند.
سازمان حفاظت محیط زیست از مالکان گلخانه ها در خواست کرده است که آفت کش ها و مناطقی که با آفت کش ها اسپری شده را،علامت گذاری کنند که این کار به منظور اخطار به کارگرانی است که در مجاورت این سموم قرار دارند.
کارگران باید آموزش لازم را قبل از استفاده از آفت کش ها،ببینند. از طرف دانشگاه خدمات توسعه کشاورزی تنفسی،اعمال تهویه مناسب و استفاده از تجهیزات ایمنی مانند:ماسک های تنفسی،دستکش،لباس مخصوص و … توصیه شده اند.
2- صدمات ارگونومیکی:
یکی از خطرات کشف شده در گلخانه ها به صدمات ارگونومیکی مربوط است.افرادی که در گلخانه کار می کنند،معمولا کیف های سنگین پر از خاک، گلدان ها یا کود ها و یا تجهیزات سنگین را بلند می کنند. این امر ممکن است منجر به صدمات استخوانی- عضلانی (مثل پیچ خوردن کمر یا کشش عضلانی،صدمات دست) شود،و همچنین وقتی که کارگری دسته های قیچی را به طور مکرر فشار می دهد یا لبه های تیز گلدان را به شدت می گیرد،نیز می تواند مشکلاتی را داشته باشد.
تکنیک های نامناسب بلند کردن ممکن است باعث صدمات کمر و مچ دست و پا شود و مرکز تحقیقات و گسترش دانشگاه می سی سی پی ویدئو کلیپ هایی در رابطه با تکنیک های درست بلند کردن را ارائه می دهند.بعضی از راهنمایی های بلند کردن شامل خم شدن با زانو ها به جای خم کردن کمر هنگام بلند کردن اقلام از روی زمین و پرهیز از چرخش کمر در حال بلند کردن اقلام از روی زمین.
بعد از ورود و قبل از شروع کار پنجره آزمايشگاه را باز کرده و هود را روشن کنید.
شيلنگ هاي آب و گاز را هرگز بدون بست استفاده نكنيد.
از مکان و وجود کپسول اطفای حريق در آزمايشگاه يا در سالن مطمئن باشید.
داشتن شماره های ضروری:
نگهبانی پايين: 2225
نگهبانی درب اصلی: 2219
اورژانس: 115
آتش نشانی: 125
هرگز از وسايل معيوب و شكسته استفاده نكنيم. استفاده از اين وسايل مي تواند منجر به بروز خطرات جدي شود.
هرگز آزمايش در حال اجرا را بدون مراقبت رها نكنيم. در صورت نياز اجباري به ترك محل يا در مورد آزمايشهاي نيازمند به زمان طولاني، حتما توضيحاتي شامل نام آزمايش، نام آزمايشگر، تلفن تماس، مواد در حال واكنش و احتياطات لازم را در محل آزمايش در دسترس قرار دهيد.
مواد مورد استفاده را فقط به ميزان مصرف در روي ميزها نگهداري و بقيه را در محل مناسب انبار نماييد.
خطرات موجود در آزمايشگاه را شناسايي نماييد و روشهاي مناسب مقابله با آنها را بياموزيد.
با علائم و هشدارهاي ايمني آشنا شويد.
محل كپسول هاي آتش نشاني را شناسايي و روش استفاده از آنها را بياموزيد.
قبل از كار با مواد شيميايي، ابتدا با خواص آنها آشنا شده، خطرات آنها را شناسايي نموده و روش مقابله با اين خطرات را فرا گيريد.
تهيه دياگرام واکنش
مسيرهاي تردد در آزمايشگاه را خالي از اشياي مزاحم نگه داريد.
روي ميزها را خالي از تجهيزات و مواد غير لازم نگه داريد.
حتما به هرگونه ظرف حاوي مواد و محلولها برچسب مناسب را الصاق نماييد.
حتي الامكان در ساعات خلوت روز آزمايش نكنيد تا بتوانيم در صورت نياز از كمك ساير افراد استفاده نماييد.
در صورت نياز به زمان طولاني جهت انجام آزمايش، به جاي انجام آن تا ساعتهاي انتهايي روز بهتر است آزمايشها را زودتر شروع نماييد.
از هرگونه خوردن و آشامیدن در محيط آزمايشگاه پرهيز كنيد. محيط آزمايشگاه آلوده به مواد سمي و خطرناك است.
مواد و محلولهاي خطرناك و آلاينده محيط زيست را در فاضلاب يا سطل زباله خالي نكنيم. اين مواد و محلول ها بايد جمع آوري و بطريق مقتضي دفع گردند.
براي حمل بطري هاي حاوي مواد سبد استفاده شود.
در محيط آزمايشگاه جدي باشيد . از شوخي جدا اجتناب کنيد
هرگز ظروف حاوي مواد ومحلول ها را بدون درپوش محكم نگهداري نكنيم تا ضمن جلوگيري از آلودگي هواي آزمايشگاه، از آلودگي نمونه ها با مواد خارجي جلوگيري شود.
تمام حوادثي كه اتفاق مي افتند، حتي اگر جزئي باشند فوراً به مسئول آزمايشگاه گزارش شود.
پوست و بافتهاي لطيف چشم ها، مخاط دهان، بيني و شش ها بيشتر از مواد پروتئين اند و محلول هاي غليظ، اسيدها و بازها (6 مولار) به شدت بر پروتئين ها اثر مي گذارند. پس هنگام کار با آنها دقت زیادی کنید
در آزمايشگاه ها احتمال پاشيدن مواد شيميايي به اطراف به خصوص هنگام گرم كردن آنها، انفجار مواد و پراكنده شدن ذرات شيشه در محيط بسيار زياد است، در مقابل چنين خطراتي حفاظت از چشم ها از اهميت بيشتري برخوردار است، در موارد پيش بيني شده در آزمايش از عينك ايمني استفاده كنيد.
هنگام رقيق كردن اسيدهاي غليظ هيچ گاه آب را نبايد به اسيد اضافه كرد زيرا گرماي واكنش باعث تبخير مولكول هاي آب شده و آب به بيرون پاشيده مي شود كه همراه خود ذرات اسيد را نيز مي آورد. بهترين راه،اضافه كردن آهسته ي اسيد به آب است.
در صورت بروز آتش سوزي نبايد از آب استفاده كرد، زيرا برخي از مواد قابل اشتعال بر روي آب شناور شده و آتش را بيشتر پخش مي كنند، پس بهتر است از كپسول ضد حريق استفاده شود.
از بو كردن مستقيم مواد شيميايي خودداري كنيد و براي فهميدن بوي يك ماده، ظرف محتوي داده را دور از صورت خود نگه داريد و با دست بخارات آن را به طرف بيني خود هدايت كنيد.
آزمايش هايي را كه با ايجاد گازها يا بخارات سمي همراه مي باشند بايد زير هود انجام داد.
در هنگام جوشاندن محلول ها دهانه ي لوله ي آزمايش محتوي محلول را به طرف صورت خود يا همكارانتان نگيريد زيرا ممكن است در هنگام حرارت دادن به بيرون پاشيده شود.
ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پاورپوینت مشاهده کنید.
معرفی علائم هشدار دهنده بر روی مواد شیمیایی مورد استفاده در آزمایشگاه
ایمنی در کار با دستگاه اتوکلاو و آون
ایمنی و کار با اتو یا انکوباتور (گرمخانه)
ایمنی در کار با دستگاه های آزمایشگاه
ایمنی در کار با بن ماری و سانتریفوژ
و …
هدف کلی: کاربرد دستگاه ها و ابزار آزمایشگاه میکروبیولوژی
هدف های جزئی
شناخت مقررات آزمایشگاه میکروبیولوژی؛
کاربرد ابزار و دستگاه های آزمایشگاه میکروبیولوژی؛
نگهداری دستگاه ها و رعایت نکات ایمنی مربوط به آن ها.
رویکردهای آموزشی: با توجه به درس میکروبیولوژی هنرجويان، در هر فصل در آزمايشگاه اقدام به انجام کار عملی می کنند. فصل اول، به منظور آشنايی با دستگاه ها و ابزار آزمایشگاهی مفهوم آن ها به طور کامل برای هنرجويان بيان شود.
پیام های اصلی
دانشی و مهارتی هنرجو :
با مقررات آزمايشگاه میکروبيولوژی آشنا می شود و آن ها را به کار می بندد.
با وسايل و تجهيزات مورد استفاده در آزمایشگاه میکروبیولوژی آشنا می شود.
از وسایل و تجهیزاتی که در آزمایشگاه میکروبیولوژی موجود است به درستی استفاده می کند.
با فناوری و وسايل جديد آشنا می شود.
نگرشی هنرجو :
دربارهٔ ميکروب ها کنجکاوی می کند.
کارهای علمی دانشمندان را ارج می نهد.
به اهميت رعايت مقررات در حفظ سلامتی خود پی می برد.
در برابر حفظ وسايل آزمایشگاهی احساس مسئوليت می کند.
دانستنی های مورد نياز هنرآموز
مطالعهٔ فصل اول، (بخش راهنمای هنر آموز) او را با نکات بسيار ضروری از شروع، ادامه و خاتمهٔ کلاس درس آشنا می کند.
هنرآموز بايد نکات ایمنی کار با دستگاه ها و مواد آزمایشگاهی را به طور کامل بداند.
هنرآموز بايد چگونگی عمل و طرز کار دستگاه ها را بداند.
فعالیتهای پیشنهادی
هنرآموز می تواند با استفاده از اسلايد و پاورپوينت ۱ هنرجويان را با نکات ایمنی، زیست محیطی و بهداشتی آشنا کند.
هنرآموز می تواند هنرجويان را در گروه های مختلف، برای تهيهٔ پوستر های نکات ایمنی، زیست محیطی و بهداشتی در آزمايشگاه تشويق نمايد.
هنرآموز می تواند هنرجويان را برای تهيهٔ لیستی از نکات ایمنی و کار با دستگاه های مختلف آزمایشگاه میکروبیولوژی برای نصب در محل دستگاه تشويق نمايد.
موارد ارزشیابی
هنرآموز می تواند از طريق امتحان مکتوب يا شفاهی از هنرجويان در مورد نکات ایمنی، زیست محیطی و بهداشتی پرسش نمايد.
هنرآموز می تواند با تهيهٔ علامت های اخطار و نصب آن ها بر روی مواد مورد استفاده در آزمايشگاه، در خصوص اين علائم از هنرجويان پرسش نمايد.
هنرآموز می تواند دربارهٔ کار با ميکروسکوپ، سترون کردن وسایل و محیط های کشت آزمایشگاهی، کار با بن ماری و اینکوباتور از هنرجو آزمون عملی بگيرد.
شرايط مکانی ، ساختمانی و ایمنی در آزمایشگاه میکروبیولوژی
قبل از هرگونه طراحی بايد عملکرد و وسعت کاری آزمايشگاه، تعداد و اندازهٔ تجهيزات و نیز نیروی کاری مورد نياز را مد نظر قرار داد. بايد توجه کرد که بخش های اداری کاملاً از بخش های فنی آزمايشگاه مجزا باشد و افراد برای دسترسی به آن ها، مجبور نباشند که از بخش های دیگر عبور نمايند. فضای آبدارخانه و رخت کن نيز بايد با فاصلهٔ مناسب از قسمت های فنی آزمايشگاه قرار داشته باشد.
در يک آزمايشگاه بايد:
الزامات و قوانين کشور در موقع احداث بنا از جهت وقوع بلایای طبیعی مثل زلزله، آتش سوزی و غيره رعايت شود.
سقف ها، دیوارها و کف آزمايشگاه بايد صاف و در مقابل مایعات، مواد شیمیایی و ساير مواد ضدعفونی کننده ای که معمولاً در آزمايشگاه ها مورد استفاده قرار می گیرند مقاوم باشند.
سطوح کاری بايد به اسيدها، بازها، حلّال ها، و ساير مواد شيميايی، همچنين به مايعات، درجهٔ حرارت کم و زياد، ضربه و مواد ضدعفونی کننده مقاوم و جنس آن ها به گونه ای باشد که سنگینی وسايل را تحمل کنند.
دستشویی در همهٔ اتاق ها و ترجيحاً در کنار دربِ خروجی نصب گردد و بهتر است که شیرهای آب با حرکت آرنج، فشار پا و غيره باز شوند.
سرويس های بهداشتی به تعداد کافی و به طور جداگانه برای کارکنان زن و مرد وجود داشته باشد.
منبع نيروی برق مستقل برای پشتیبانی از وسايل و تجهيزات در زمان قطع برق وجود داشته باشد.
سيستم سيم کشی داخلی دارای هادی متصل به زمين باشد.
منبع ذخيرهٔ آب با کيفيت مناسب برای شست و شوی وسايل، دست و غيره بايد در نظر گرفته شود.
فضای مناسبی به صورت انبار برای ذخيره نمودن مواد، معرف ها و وسايل بايد در نظر گرفته شود.
کل ساختمان از سيستم امنيتی مناسبی برخوردار باشد.
تمام مناطق آزمايشگاه بايد از سيستم روشنایی مناسب و کافی(نور طبيعی يا مصنوعی) برخوردار باشد تا شرايط کارکرد ايمن فراهم شود.
در بخش هايی که مواد سوزاننده، خورنده يا ديگر مواد شیمیایی مورد استفاده قرار می گيرند، بايد جايگاه ثابتی را برای شست و شوی چشم در نظر گرفت. در مکان هایی که با مواد آلوده کار می شود و احتمال ايجاد آئروسل ۱ وجود دارد، هودهای ایمنی نصب شود. تهويهٔ مکانيکی يا طبيعی هوا در اتاق های آزمايشگاه بايد به نحو مطلوبی انجام پذيرد.
محيط کاری از درجهٔ حرارت مناسب و مطلوبی برخوردار باشد.
در آزمايشگاه مکانی برای ارائهٔ کمک های اولیه در نظر گرفته شود.
مکان مناسبی برای نگهداری پسماندها قبل از دفع در نظر گرفته شود.
در آزمايشگاه دوش های اضطراری، مخصوصاً در بخش هايی که از مواد شیمیایی سوزاننده استفاده می شود، نصب شود (تعداد دوش ها بستگی به وسعت کاری و فضای آزمايشگاه دارد).
هر واقعه ناخواسته شامل خطاي كار ، نقص سيستم ، كمبود تجهيزات يا هر حادثه ديگري كه منجر به پرتوگيري غير عادي شود و مقدار آن از ديدگاه حفاظت در برابر اشعه حائز اهميت باشد ، يك حادثه پرتوگيري تلقي مي گردد.
عوامل كلي بروز سانحه در مراكز پزشكي
جاگذاشتن ، گم كردن و يا به سرقت رفتن چشمه پرتوزا
پخش مواد پرتوزا
نقص تجهيزات
تجويز غلط
جاگذاشتن ، گم كردن و يا به سرقت رفتن چشمه پرتوزا: در اثر اين عوامل ، چشمه هاي تله تراپي و براكي تراپي در دسترس افراد ناآگاه قرار گرفته و باعث پرتوگيري تعداد كثيري از مردم شده اند.
پخش مواد پرتوزا: تاكنون سوانح بي شماري در اثر شكسته شدن آمپول يا كپسول هاي حاوي چشمه هاي پرتوزا در مراكز پزشكي هسته اي رخ داده است.
نقص تجهيزات: به علت نقص در تجهيزات وابسته به دستگاههاي پرتوساز يا دستگاه هاي حاوي چشمه هاي پرتوزا سوانح متعددي نظير نقص سيستم حركتي شاتر دستگاه تله تراپي يا نقص سيستم حركتي چشمه دستگاه براكي تراپي رخ داده است.
تجويز غلط: تجويز راديودارو يا پرتودهي اشتباه به بيمار ، تاكنون سوانح پرتوگيري متعددي را ايجاد نموده است.
علل سوانح در درمان از راه دور
خطا در برنامه نرم افزار كنترل شتابدهنده ها
خطا در محاسبه آهنگ دز خروجي
خطاي ناشي از تعمير دستگاه توسط افراد غير متخصص
خطا در طراحي درمان
خطا در شبيه سازي درمان
خطا در برنامه نرم افزار كنترل شتابدهنده ها: عدم آشنايي به نرم افزارهاي سيستم كنترل يكي از علل بروز سانحه مي باشد.
مثال : كاربر يك دستگاه شتابدهنده اشتباها دستگاه را در حالت درمان با اشعه ايكس قرار داده و بلافاصله متوجه اشتباه خود شده و حالت درمان را روي پرتو الكترون تغيير مي دهد . دستگاه براي انجام اين تغيير 20 ثانيه زمان لازم دارد ، لذا تصحيح انجام شده به حافظه كامپيوتر منتقل نشده و پرتودهي با اشعه ايكس انجام مي شود. (6 حادثه مشابه گزارش شده و 2 نفر نيز كشته شده اند).
خطا در محاسبه آهنگ دز خروجي
عدم آگاهي از چگونگي كاليبراسيون ، فاكتورهاي تصحيح و وسايل دزيمتري
آخرین دیدگاهها