مصاحبه با دکتر علیرضا ابوحسین (استادیار بیومکانیک)
مصاحبه با دکتر علیرضا ابوحسین (استادیار بیومکانیک)
مصاحبه با دکتر علیرضا ابوحسین (استادیار بیومکانیک)
فصلنامه علمی اجتماعی شماره هشتم، پاییز 1400
علیرضا ابوحسين استادیار بیومکانیک گروه ارگونومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
مصاحبه کننده: الهه عموزاده، دانشجوی دکتری ارگونومی
1- بسیار سپاسگزارم که وقت خود را در اختیار خوانندگان مجله ارگونومی قرار دادید. از حضور شما در مصاحبه مجله ارگونومیک بسیار خوشحالیم. لطفا ابتدا بیوگرافی از خودتان برای ما بگوييد.
از شما متشکرم و خوشحالم که این مصاحبه را انجام میدهم. اجازه دهید از اینجا شروع کنم که من تقریبا ۲ سال پس از دریافت دیپلم دبیرستان با استفاده از بورسیه ای که گمان می کنم هنوز هم وجود دارد، ایران را به مقصد آلمان ترک کردم. پس از مدتی کمتر از یک سال در آلمان، به کانادا نقل مکان کردم. در آنجا، من کارشناسی را در رشته مهندسی مکانیک در سال ۱۹۹۸ از دانشگاه رایرسون دریافت کردم. و ارشد را از دانشگاه وسترن انتاریو در رشته مهندسی مکانیک، و پس از ۴ سال کار در صنعت من با عنوان دانشجوی دکترا به EMPA یک موسسه تحقیقاتی ETH در زوریخ پیوستم. به عنوان دانشجو در پروژه ای که توسط شرکتی به نام (Synthes Spine) که اکنون (DePuy Spine) نام دارد، بر روی تخمین بارهای دینامیکی ستون فقرات کمری در فعالیتهای زندگی روزمره به عنوان یک کار مشترک بین ETHZ و دانشگاه برن شرکت کردم. در سال ۲۰۱۰ دکترای خود را با Magna Cum Laude دریافت کردم. سپس به کانادا بازگشتم تا روی چندین پروژه در دانشگاه بریتیش کلمبیا کار کنم، سپس به اروپا برگشتم و به ایتالیا رفتم تا به عنوان محقق و مدرس در دانشگاه بولونيا کار کنم و این مقصد نهایی من قبل از بازگشت به ایران بود. دانشگاه لیدز، انگلستان، جایی که من به عنوان محقق ارشد و استادیار در گروه مهندسی مکانیک در طراحی و توسعه پروتز اندام تحتانی با همکاری شرکت Blatchford & Sons کار کردم. به طور همزمان، یکی از زمینه هایی که برای کار در آن جایزه دریافت کردم، جامعه سالمندان بود. من علاقه مند هستم که بدونم چرا افراد مسن ضعیف هستند، زمین می خورند و برای جلوگیری از آن چه کاری می توان انجام داد. برای این پروژه، من باید به ژاپن و سراسر بریتانیا سفر کنم تا ببینم هر جامعه سالمندان چگونه کار می کند و چگونه در شهرهای مدرن با حومه های در حال توسعه با آنها رفتار می شود.
۲- با توجه به سابقه درخشان و تخصص شما در پژوهش های مرتبط با بیومکانیک، به نظر شما تحقیقات ارگونومی مرتبط با این حوزه بیشتر روی چه موضوعاتی متمرکز هستند؟ و آیا در ایران هم راستا با پژوهش های کشورهای پیشرفته در حال انجام است؟
شما به طور خاص در مورد تحقیقات با استفاده از بیومکانیک در ارگونومی پرسیدید. تقریبا هر چیزی در ارگونومی فیزیکی ممکن است با بیومکانیک مرتبط باشد همانطور که با بدن انسان مرتبط است. هر چیزی که تعامل انسان و ماشین داشته باشد به سادگی در این زمینه قرار دارد، از درک اینکه چگونه یک سیستم برای سازگاری با بدن انسان طراحی شده است یا بالعکس. هدف کلی در ارگونومی فیزیکی، افزایش کارایی کلی عملکرد فردی است، چگونه می توانید این کار را انجام دهید؟ به سادگی با حذف استرس، درد، آسیب دیدگی ها و مشکلات از زندگی او! بنابراین، من فکر می کنم آنچه در حال حاضر در زمینه عوامل انسانی ارگونومی مهم است، چگونگی کمی کردن بسیاری از مسائل ذهنی که در حال حاضر وجود دارد. باید تمرکز خود را بر تطبیق پذیری دستگاه ها و انسان بگذاریم و این وسایل را به گونه ای طراحی کنیم که مخصوص هر کاربر باشد. در ایران، اکثر تحقیقهای بیومکانیک مرتبط با ارگونومی کاملا ابتدایی هستند، زیرا بیشتر افرادی که این تحقیقات را انجام میدهند پیش زمینه مهندسی ندارند. با این حال، ما مطالعات جالبی هم داریم، اما در حال حاضر با این بودجه تحقیقاتی ممکن است زمان بسیار زیادی طول بکشد. از سوی دیگر، ما تعداد کافی دانشجو و دانشکده نداریم که بتوانند در تحقیقات فعلی مشارکت کنند و پیشرفت برای ما به ارمغان بیاورند.
٣- دانشجویانی که قصد ورود به این حوزه از پژوهشهای مرتبط با مباحث بیومکانیکی را دارند معمولا لازم است چه مهارتهایی را کسب کنند؟ یا به صورت مشخص چه توصیه ای برای این دانشجویان دارید؟
فکر می کنم از آنجایی که بیومکانیک بخشی از سیستم های مکانیکی و بیولوژیکی است، آنها باید پیشینه خوبی در مهندسی مکانیک الکتریک داشته باشند و آناتومی و فیزیولوژی انسان را به خوبی درک کنند. با این حال، مهمتر از همه، یاد بگیرند که فکر کنند و منطقی هم فکر کنند. من همیشه به دانشجویان می گویم که آنچه را که بیشتر از همه از کار کردن روی آن لذت می برند پیدا کنند و آن را انتخاب کنند، هرگز به اینکه چه کسی در یک زمینه خاص موفق بوده است نگاه نکنید. کار در مکانی که بیشتر از همه از آن لذت می بریم، این نوع نگرش باعث می شود که انگار ما هرگز کار نکرده ایم!
۴- با توجه به اینکه شما دوره های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای خود را در دانشگاه های رایرسون ، وسترن انتاریو و برن گذرانده اید، وضعیت ارگونومی در کشورهای پیشرفته و دانشگاه ها برتر دنیا را نسبت به ایران چگونه ارزیابی می کنید؟
قبل از پاسخ دادن به این سوال، چندین مسئله مقایسه ایران را با هر کشور توسعه یافته و به طور خاص در مورد عوامل انسانی دشوار می کند. این تفاوت در ساختار دانشگاه هاست در ایران، وزارت آموزش عالی موسوم به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جدا شده است، این واقعیت بسیاری از کارها را برای حوزه بین رشته ای پژوهشی دشوار می کند. همانطور که مخاطبان شما از این واقعیت آگاه هستند، ارگونومی به طور کلی شامل سه شاخه ارگونومی فیزیکی، ارگونومی شناختی و ارگونومی ماکروسازمانی است.
که هرکدام در دنیا به جز ایران و کوبا در دانشکده ها گروه های مربوطه خود تحقیق می کنند. اولي تحت گروه مهندسی مکانیک (صنایع، ارگونومی شناختی در گروه روانشناسی و ارگونومی کلان در دانشکده مدیریت و مدیریت بازرگانی است. بنابراین، ارگونومی ذات یک رشته بین رشته ای است. حال آنکه معمولا ما گروه ارگونومی داریم که متشکل از نقراتی است که در دیپارتمان های یاد شده در تحقیقات ارگونومی مطالعه و تحقیق می کنند. به همین خاطر خیلی سخت است که بگوبیم وضعیت ارگونومی ما نسبت به کشورهای پیشرفته چگونه است.
برای این جدایی مثل بچه ای که پدر و مادرش طلاق گرفته اند خیلی عذاب می کشیم! زنده می مانیم، اما مشکلات زیادی وجود دارد و هزینه ها در برابر خواهد شد! چالش اینجاست که کسانی که در ارگونومی دخیل هستند باید بر درک خود از رویدادها به عنوان محل «تحقیقات ارگونومی» تأثیر نگذارند بلکه واقعیت تحقیقات را دریابند! در دانشگاه های سراسر جهان به عنوان یک نهاد واحد، دانشکده ها براساس مدرکی که ارائه می کنند به خوبی تعریف می شوند: این دانشکده ها و بخش ها معمولا به علوم علمی یا پایه، هنر و علوم انسانی یا حرفه ای (کاربردی) تقسیم می شوند. به عنوان مثال، دانشکده علوم کاربردی که بخش های مختلف مهندسی را شامل (مکانیک، صنعتی، برق و غیره) می شود، دانشکده هنر و علوم (شامل مطالعات مختلف مرتبط با هنر و انسانی از جمله جامعه شناسی، زیست شناسی، سم شناسی، شیمی و فیریک و غیره) است.
دانشکده حقوق (بهداشت عمومی گاهی اوقات در این دانشکده است، زیرا آنها معمولا سیاست گذار هستند، بخشی از سلامت عمومی می تواند زیر نظر علوم مهندسی و بهداشت یا بخشی از مهندسی پزشکی باشد)، دانشکده علوم بهداشتی معمولا دانشکده پزشکی، پرستاری، روانشناسی، حرکت شناسی، و تربیت بدنی در آن گنجانده شده است. داروسازی می تواند تحت علوم بهداشتی با وابستگی های شیمی یا به تنهایی وجود داشته باشد. دانشکده موسیقی هم همینطور. دانشکده مدیریت بازرگانی نیز شامل مدیریت بازرگانی و MBA، MBF ، و غیره باشد. البته می توان دسته بندی بیشتری هم انجام داد! به عوامل زیادی و بودجه بستگی دارد، با این حال، علم را نمی توان جدا کرد! مثلا جدا سازی داروسازی از شیمی، کاری است که هیچ کس آنرا انجام نمی دهد، آنها باید در تعامل نزدیک باشند! مثل، مهندسی مکانیک، صنایع و ارگونومی فیزیکی و این دو مولفه را از هم جدا نمی کنند.
بنابراین، برگردیم به این که تحقیقات ارگونومی در دنیا چگونه است. ساختار کاملا متفاوت است، یعنی ما گروههای ارگونومی داریم که از چندین بخش دانشکده تشکیل شده اند که سعی در حل مشکلات عوامل انسانی دارند. یک سوال بهتر در ارگونومی فیزیکی این است که آیا می توان این دستگاه را بر اساس عوامل انسانی به طور عینی ارزیابی کرد که کاربر ار کار با آن راضی باشد؟ آیا می توانیم یک ارزیابی ارگونومی عینی برای جلوگیری از بروز شرایط خاص اقدامات پیشگیرانه) یا بهبود شرایط خاص اقدامات پس از درمان انجام دهیم؟ تنها چیزی که می توانم بگویم، موفقیت ما فقط از طریق وابستگی های متعدد به دانشکده ها و همکاری ها حاصل می شود. اگر می خواهیم یک گروه ارگونومی متنوع با توانایی حل مسئله داشته باشیم، افراد با با دانش های مختلف باید استخدام شوند؟
۵- اگر تمایل دارید لطفا در مورد علت بازگشت خود به ایران، و تفاوت های شغلی و پژوهشی در ایران و کشورهایی پیشرفته بفرمائید.
مطمئنا این اولین سوالی است که همه می پرسند، حتی زمانی که برای مصاحبه خود در شهید بهشتی رفتم، این اولین سوالی بود که پانل از من پرسید. این واقعیت را به شما بگویم که حدود ۶ سال پیش وقتی به ایران برگشتم، متوجه شدم پدر و مادرم سالمند هستند و کسی باید در کنار آنها باشد، بنابراین احساس کردم که زمان بازگشت من است، بنابراین ۲ سال بعد به ایران بازگشتم. پدرم یک وطن پرست است که دوست دارد در ایران باشد، جایی که هم نسل هایش در آن زندگی کرده اند؛ بنابراین، من تصمیم گرفتم که برگردم! ما نباید ایران را با دنیای خارج برای این نوع مسائل مقایسه کنیم! قابل مقایسه نیستند. ما باید ببینیم که الان چه چیزی داریم و از چه چیزی می توانیم آن استفاده کنیم! روش کار ما با هر کشور دیگری کاملا متفاوت است؛ بنابراین، پرداخت های مالی نیز متفاوت است؛ برای مثال من می توانستم برای تحقیقات در انگلستان درخواست بدهم و اگر برنده شوم حداقل ۲۰۰۰۰۰ پوند دریافت کنم، اما در اینجا ما فقط ماکزیمم بین ۵۰۰-۶۰۰ پوند (محاسبه با ارزش فعلی پوند در برابر ریال) دریافت می کنیم، بنابراین، مقایسه کار درستی نیست!
سوال این است که آیا می توانیم با بودجه کمی که برای هر پروژه دریافت می کنیم تحقیق کنیم؟ پاسخ: ممکن است. اما شما باید خیلی فداکاری کنید و یا خیلی کم پروژه انجام دهید و به نتیجه بهتر در دراز مدت امیدوار باشید. یکی دیگر از راه های پیشرفت تحقیقات در دانشگاه ها، آوردن اسپانسرها، به دانشگاه ها برای سرمایه گذاری است! این، به حل بسیاری از مشکلاتی که ممکن است جامعه با آن مواجه شود کمک کند.
۶- آیا برای دانشجویان ارگونومی ادامه تحصیل یا انجام فرصت های مطالعاتی را در دانشگاه های خارج کشور پیشنهاد می کنید؟ آیا بستر خوبی برای دانشجویان ایرانی فراهم است یا خیر؟
بله، البته به کسانی که می خواهند برای مدت کوتاهی به خارج از کشور بروند توصیه می کنم ببینند دیگران چگونه کار می کنند و چه تحقیقات انجام می دهند. اما اهمیت این رفتن به خارج از کشور این است که مردم باید بدانند کجا می روند و از سفر علمی می خواهند چه چیزی به دست آورند؟ اگر آنها ارگونومیست فیزیکی هستند، باید بدانند که افراد که در گروه های ارگونومی در سراسر جهان فعالیت می کنند، مهندس هستند و بنابراین به یک پیشینه مهندسی قوی نیاز دارند. در ضمن موضوعی را به گروه تحقیقاتی هم پیشنهاد کنند. اگر آنها مایل به پیوستن به یک گروه ارگونومی در مطالعه شناختی هستند، باید با بسیاری از نظریه های روانشناختی و روانشناختی آشنا شوند. پاسخ کوتاه بله، است. اما آنها باید بدانند که می خواهند چه کاری انجام دهند و کجا می خواهند کار کنند، با یک هدف کوتاه مدت و بلند مدت آنها همچنین باید بدانند که چه چیزی می توانند به آن گروه هدف ارائه دهند. من فکر می کنم امکانات وجود دارد، آنها باید امکانات را برای خودشان آماده کنند.
۷- پیشنهاد شما برا ارتقاء جایگاه ارگونومی در کشور چیست؟
پاسخ من واضح است، توصیه آسانی وجود دارد، دانشکده ها و دانشجویان باید فراتر از مرز فعلی فکر کنند و یک بستر تحقیقاتی بین رشته ای و چند رشته ای ایجاد کنند.
۸- نظر شما ارگونومی در ایران به چه سمتی خواهد رفت؟ می توان آینده خوبی را برای آن متصور بود؟
اگر یک گوی کریستال داشتم، شاید میتوانستم پیش گویی کنم و بگویم! اما من امیدوارم که روزی در ارگونومی همه چیز مرتب شود.
۹- از نظر شما مهم ترین مباحثی که یک ارگونومیست باید به آنها مسلط باشد کدام ها هستند؟
سوال سخت و کلی است، اما من به آنها می گویم که با تئوری ها و مبانی حوزه ای که می خواهند در آن متخصص شوند به خوبی آشنا شوند. موضوع مهم دیگری که من به دانشجویان آموزش میدهم این است که چگونه یک مسئله پیچیده را برای حل کردن، به مسائل کوچکتر تقسیم کنند تا بتوانند بر مشکلات فایق بیایند.
۱۰- سخن پایانی شما با دانشجویان و علاقه مندان به ارگونومی چیست؟ و اگر نکته ای وجود دارد و در سوالات ما نبوده بفرمایید.
صرف نظر از اینکه در چه رشته ای تحصیل می کنید و فارغ از مدرکی که می گیرید، سعی کنید این سه فاکتور را مد نظر داشته باشید و هر جا و هر زمان که می روید در موفقیت خواهید بود برای هر مسئله ای که پیچیده به نظر میاید راه حل بیابند ، کار آمد و انعطاف پذیر باشند. . من هم ار شما برای این مصاحبه کمال تشکر دارم و سپاسگزارم که این فرصت به من دادید.
نهایت تشکر از جناب آقای دکتر ابوحسین، که وقت گرانقدر خود را در اختیار ما قرار دادند و از پاسخ های شفاف و کاربردی ایشان سپاسگزاریم.
حتما بخوانید:
دیدگاهتان را بنویسید
می خواهید در گفت و گو شرکت کنید؟خیالتان راحت باشد :)