سم شناسی و مسمومیت علف کش ها (تشخیص و درمان)

سم شناسی و مسمومیت علف کش ها (تشخیص و درمان)

فرمت: Pdf  تعداد صفحات: 15

بطور کلی یک ماده علف کش ترکیبی است که باعث کشتن یا ایجاد صدمات شدید در گیاهان می گردد و جهت حذف یا نابود کردن قسمت های مختلف گیاهی بکار می رود. به مدت بیش از یک قرن مواد شیمیایی زیادی جهت کنترل رویش گیاهان مختلف بکار رفته اند ولی بسیاری از مواد شیمیایی اولیه مثل اسید سولفوریک، کلرات سدیم تری اکسید آرسنیک، آرسنیت سدیم، ترکیبات نفتی، سولفات آهن و مس یا بورات سدیم از نظر حمل و نقل مشکل آفرین بوده و یا خیلی ستی و غیر اختصاصی هستند و در صورت عدم استفاده بموقع و صحیح برای گیاهان دیگر نیز سمیت دارند. در  اواخر دهه ۱۹۳۰ مطالعات بسیاری برای یافتن ترکیبات اختصاصی که روی گیاهان خاصی عمل کنند شروع شد. بسیاری از این مواد اولیه خیلی موثر بودند ولی باعث ایجاد سمیت در پستانداران می شدند با اینهمه ترکیبات اندکی مورد مطالعه و پیگیری قرار گرفتند.

در دو دهه گذشته علف کش ها از نظر توسعه و پیشرفت بیشترین سرعت را داشته اند و این به دو علت می باشد: ۱- حرکت به سمت سیستم تک کشتی که خود باعث افزایش آلودگی با علف های هرز شده است زیرا زمان تغییر گونه های علف ها کاهش می یابد و ۲ – مکانیزه شدن عملیات کشاورزی کاشت داشت و برداشت بعلت افزایش دستمزد کارگران سرعت سالانه رشد محصولات علف کش در جهان بین سالهای ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۵، 1.9 درصد در سال بوده است که این رقم بیش از ۲ برابر رشد تولید محصولات حشره کش در همان مدت میباشد. نتیجه این پیشرفت گسترده و چشم گیر تولید یک سری از ترکیبات علف کش جدید می باشد که نشانگر توسعه شیمی جدیدی از آفت کش هاست. محصولات جدید در از بین بردن علفهای هرز با موفقیت مصرف شدهاند و سبب جلوگیری از رقابت غذایی بین علفهای هرز و محصولات زراعی گردیده اند.

علف کش ها را می توان به چند طریق تقسیم بندی کرد اولین تقسیم بندی بر اساس ساختمان شیمیایی آنها است. البته این روش چندان روشن و واضح نیست زیرا در مورد اثرات بیولوژیکی بسیاری از ترکیبات شیمیایی تشابهاتی وجود دارد دومین روش طبقه بندی بر اساس زمان و چگونگی استفاده از مواد فوق صورت می گیرد علف کش هایی که قبل از زمان کاشت بکار می روند در واقع قبل از زمان بذر پاشی استفاده می شوند و علف کش هایی که قبل از روئیدن گیاه زراعی بکار میروند و قبل از زمان رایج برای ظهور علفهای هرز استفاده می شوند و علف کش هایی که بعد از روئیدن و بیرون آمدن گیاه زراعی و در واقع بعد از پیدایش محصول و یا علف های هرز استفاده می گردند.

بیوشیمیست های گیاهی علف کش ها را بر اساس مکانیسم سمیت آنها در گیاهان تقسیم بندی می کنند، یعنی انتخابی (سمی برای بعضی از گونه ها)، تماسی (هنگامی عمل می کنند که روی برگ گیاهان قرار گیرند) یا انتقالی (از راه خاک یا برگ ها جذب گزیلم و بافت لیفی phloem می شوند) عمل می کنند. در اینجا علف کش ها را بر اساس توانایی آنها در مقابله با اعمال بیوشیمیایی و اختصاصی ضروری برای رشد طبیعی (مثل واکنش هایی که منجر به صدمه شدید و یا حتی مرگ گیاه می گردند) تقسیم بندی می کنیم. در جدول ۱ انواع مکانیسم های مختلفی که علف کش ها اثرات بیولوژیکی خود را ظاهر می کنند همراه با نام های عمومی و شیمیایی کلاسهای مختلف علف کشها و چند نمونه از هر کلاس نشان داده شده است. ادعا شده است که این ترکیبات واکنش های بیوشیمیایی گیاهان را تحت تأثیر قرار داده و در سیستم های  پستانداران اثری ندارند و لذا خطر سمیت پستانداران با این ترکیبات وجود ندارد.

علف کش ها به استثنای چند ماده سمیت کمی برای پستانداران دارند. با وجود این، در حال  حاضر موتاژنیسیته تراتوژنیسیته و یا سرطانزایی آنها در دست تحقیق و اثبات است.

مهمترین راه آلودگی با علف کش ها از راه پوست است و چون این مواد بیشتر بصورت اسیدهای قوی، آمین ها، استرها و فنل ها ظاهر می شوند محرک های قوی پوستی بوده و راش های جلدی و درماتیت های تماسی حتی بدنبال آلودگی با فرمولاسیون های رقیق شده دیده می شود. به نظر می رسد که زیرگروه هایی از جمعیت به تماس پوستی با محلول ها یا ذرات آئروسل شده انواع خاصی از علف کشها حساسیت شدید داشته و کهیرهای متوسط تا شدیدی در آنها ظاهر می شود که ممکن است بمدت ۵ الی ۱۰ روز بعد از تماس دوام داشته باشد. عده ای از افراد بخصوص آنهایی که دارای واکنشهای آلرژیک هستند ممکن است درماتیت های تماسی شدید، حملات آسمی و حتی واکنش های آنافیلاکتیک را بدنبال تماس جلدی و یا استنشاق علف کش فرموله شده تجربه کنند. هر چند این اثرات بصورت اختصاصی برای علف کشها امولسیفایرها و حلال ها می باشد ولی برای ترکیبات خنثی موجود در فرمولاسیون این اثرات مشاهده نشده است هر چند تست پوستی skin patch testing در مورد ترکیبات علف کش معمولاً منفی است ولیکن احتمال میرود که پاسخ بیماران مشابه یک اثر تحریکی ژنرالیزه و غیر اختصاصی به فرمولاسیون باشد بسیاری از این واکنش های پوستی و تنفسی بطور رضایت بخشی به درمان با مواد آنتی هیستامینی جواب میدهند. در مقابل ترکیبات علف کش دیگری وجود دارد که میتوانند محدوده ای از اثرات حاد و مزمن را  بدنبال آلودگی بوجود آورند و این ترکیبات هستند که نیازمند توجه و دقت هستند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ مسمومیت با حشره کش ها (تشخیص، درمان)

⇐ تاریخچه مسمومیت با عوامل آفت کش

⇐ دانلود کتاب سم شناسی بالینی و مسمومیت ها