بایسته های ضروری ایمنی حریق در انبارداری صنعتی

بایسته های ضروری ایمنی حریق در انبارداری صنعتی

انبارداری صنعتی به مجموعه فعالیت ها و روش هایی گفته می شود که با هدف دریافت، نگهداری، حفاظت، کنترل، جابجایی و توزیع مواد اولیه کالاهای نیمه ساخته و محصولات نهایی در مقیاس بزرگ صنعتی انجام می گیرد. این نوع انبارداری معمولاً در کارخانه ها شهرک های صنعتی، پالایشگاه ها صنایع معدنی، پتروشیمی و مراکز لجستیک به کار گرفته می شود. انبارداری صنعتی فقط ذخیره سازی کالا نیست، بلکه یک فرآیند مدیریتی و عملیاتی برای تضمین ایمنی، سرعت، نظم و بهره وری در جریان مواد و محصولات در یک صنعت است.

در انبارهای صنعتی، ایمنی در برابر حریق اغلب نادیده گرفته می شود با این حال رعایت اصول ساده اما بنیادین می تواند از فجایع جانی و مالی جلوگیری کند. توجه به رفتار پرسنل، محدود کردن دسترسی افراد و نظارت هوشمندانه بر تردد خطر خطای انسانی و وقوع حادثه را کاهش میدهد.

محیط انبار و نحوه نگهداری مواد، حتی چیزهایی به ظاهر بی خطر مانند بسته بندی ها و ضایعات نقش مهمی در گسترش احتمالی حریق دارند و مدیریت دقیق این موارد همراه با تهویه مناسب و پاکیزگی منظم، بستر حوادث را محدود می کند. استفاده از نشانه ها و علائم هشداردهنده آگاهی کارکنان و تمرین های عملی برای واکنش سریع باعث می شود افراد در شرایط اضطراری عملکرد بهتری داشته باشند و خطای انسانی به حداقل برسد.

همزمان بررسی دوره ای تجهیزات برقی و روشنایی و رعایت فاصله ایمن منابع حرارتی خطرات ناشی از اتصال کوتاه یا جرقه های ناخواسته را کاهش میدهد. ثبت دقیق اطلاعات مواد، ردیابی وضعیت اقلام و چینش هوشمندانه آنها براساس میزان خطر و اشتعال پذیری به کنترل محیط و پیشگیری از سرایت حریق کمک می کند. هنگامی که تمام این جنبه ها با یکدیگر ترکیب شوند مدیریت انبار از حالت واکنشی به پیشگیرانه تبدیل می شود و سطح ایمنی ساختاری و عملیاتی به طور چشمگیری افزایش می یابد

همچنان که در بخش قبلی به تشریح ۱۰ گام عملی مهم در انبارداری صنعتی پرداختیم در این بخش نیز بر تأثیر عوامل مهم دیگری اشاره خواهیم کرد که موجب ارتقای ایمنی انبارهای صنعتی می گردد.

کنترل دما و رطوبت متناسب با جنس مواد ذخیره شده

مواد شیمیایی پلیمری پارچه ای، فلزی یا حتی الکترونیکی در برابر دما و رطوبت واکنش متفاوتی نشان میدهند. برای مثال برخی مواد در دمای بالا بخارات قابل اشتعال آزاد می کنند یا خاصیت اشتعال پذیری شان افزایش می یابد. همچنین رطوبت بالا موجب خوردگی تجهیزات برقی و تحریک زنگ زدگی در قطعات فلزی می شود که هم مقاومت سازه را پایین میآورد و هم احتمال اتصال کوتاه را بالا می برد.

به همین دلیل استفاده از سیستم های کنترل رطوبت (humidifier/dehumidifier) ثبت داده ها با دیتالاگر و تهویه مداوم نقش مهمی در ایمنی انبار ایفا می کند.

طراحی کف و سطح زیرین انبار برای جمع آوری نشت مواد

در بسیاری از انبارها مواد مایع مانند روغن تینر رزین یا مواد شیمیایی ذخیره می شوند. در صورت نشت این مواد کف هایی که دارای شیب بندی نامناسب یا فاقد زه کشی و کانال های جمع آوری هستند باعث پخش مواد قابل اشتعال در سطح وسیعی شده و احتمال اشتعال را افزایش میدهند.

طراحی کف مقاوم به مواد شیمیایی غیرقابل نفوذ و با شیب مناسب به سمت حوضچه های ایمن ضروری است. همچنین قرار دادن پالت در زیر بشکه ها و تجهیزات دارای مایع، برای جلوگیری از نشت احتمالی به زمین توصیه می شود.

نورپردازی ایمن و مقاوم به انفجار در مناطق پرخطر

در مناطق دارای گردوغبار قابل انفجار بخارات قابل اشتعال یا گازهای فرار استفاده از چراغ های ضد جرقه و با درجه حفاظت بالا (مثلاً IP66 یا Zone ATE) توصیه می شود. لامپ های معمولی فلورسنت، یا هالوژن بدون محافظ مقاومتی ممکن است منبع ایجاد جرقه باشند. طراحی نورپردازی براساس تقسیم بندی منطقه خط (Hazar Area Classification) طبق استاندارد IEC یا 497 NFPA باید انجام گیرد.

کنترل موجودی و پرهیز از انباشت بیش از ظرفیت

انباشت بیش از حد اقلام در قفسه ها، راهروها و حتی روی هم چیدن نامناسب باعث افزایش فشار بر سازه و محدود شدن دسترسی تجهیزات ایمنی می شود. همچنین احتمال سقوط اقلام در صورت زلزله یا فشار حرارتی ناشی از آتش سوزی افزایش می یابد. کنترل موجودی انبار با اصول FIFO/LIFO و محدودساز ورود اقلام بدون ثبت، به مدیریت صحیح ظرفیت و کاهش خطرات کمک می کند. سیستم های مدیریت انبار دیجیتال (WMS) نیز می توانند نقش مؤثری داشته باشند.

استفاده از مواد مقاوم به حریق در قفسه ها و ساختارها

قفسه های چوبی یا فلزی بی کیفیت در برابر حریق ضعیف عمل می کنند. استفاده از قفسه های فلزی گالوانیزه مقاوم حرارتی یا پوشش دهی سازه ها با رنگهای Intumescent یا سیستم های Passive Fire Protection به ویژه در مناطق پرخطر (مانند محل نگهداری چسب، تینر، پلی استایرن) ضرورت دارد. 13 NFPA و FM Global در طراحی سازه های مقاوم در برابر حریق توصیه هایی دقیق ارائه داده اند.

کنترل منابع انرژی و خاموش سازی تجهیزات بلا استفاده

وجود ماشین آلات خاموش اما دارای اتصال برقی یا پمپ هایی که بی دلیل روشن مانده اند، احتمال وقوع

جرقه نشتی روغن یا اضافه بار را بالا می برد. برنامه ای منظم برای قطع برق تجهیزات غیر ضروری استفاده از سوئیچ های ایزوله کننده و مانیتورینگ مصرف انرژی میتواند احتمال وقوع حریق را کاهش دهد. همچنین اجرای سیستم های قطع اضطراری مرکزی (Emergency Shut Off) در انبارهای بزرگ توصیه می شود.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ارزیابی ریسک حریق انبار به روش Frank & Morgan

⇐ برنامه مدیریت خطر حوادث و بلایا در حریق انبار شیمیایی

⇐ حفاظت در برابر حریق در انبار