ایمنی بودار کردن گاز

ایمنی بودار کردن گاز

فرمت: Pdf   تعداد صفحات: 13

فهرست:

• مقدمه
• تعاریف و اصطلاحات
• تزریق مرکاپتان
• خصوصیات مواد مرکاپتان
• نکات ایمنی مواد بودارکننده
• راه های ورود به بدن
• حد آستانه مجاز tlv
• نحوه پر نمودن مخازن دستگاه های بودارکننده

۱- مقدمه

فرایند بودار کردن گاز طبیعی برای اولین بار در سال ۱۸۸۰ توسط محققین آلمانی و با تزریق اتیل مرکاپتان در گاز انجام شد و از آن زمان به بعد جهت ایمنی در هنگام مصرف گاز طبیعی به عنوان یک قانون براساس استانداردهای مشخص در شرکت های گازرسانی سراسر دنیا مورد توجه قرار گرفت در طول سال های متمادی انواع ترکیبات بودار کننده که بیشتر از نوع ترکیبات آلی مرکاپتانی می باشد تولید شده که هر کدام دارای خواص مشخصی می باشد. بنابراین انتخاب ماده بودار کننده بر اساس شرایط عملیاتی نظیر نوع گاز، دما، فشار، نوع دستگاه تزریق کننده و … صورت می گیرد.

همانگونه که میزان تزریق کمتر از حد مجاز مواد بودار کننده گاز طبیعی می تواند منجر به بروز خطر گردد تزریق بیش از حد آنها نیز اثرات مخربی بر سلامت انسانها بی اثر نمودن سیستم بویایی …. و محیط زیست خواهد داشت به همین دلیل میزان و نحوه اضافه نمودن آنها به گاز طبیعی تابع قوانین ویژه ای است حداقل و حداکثر میزان ماده بودار کننده در گاز طبیعی بستگی به نوع ماده مورد استفاده و آستانه بویایی یک فرد معمولی جهت احساس ماده مذکور دارد و استانداردهای جهانی برای تعیین آن موجود است. امروزه شرکت های گازرسانی در سراسر دنیا جهت ایمنی و براساس استانداردها و الزامات قانونی موظف به تزریق میزان مشخصی از مواد بودار کننده توسط دستگاه های تزریق به خطوط لوله گاز ایستگاه ها و شبکه های می باشند تا ایمنی لازم در هنگام بروز نشتی تامین گردد.

2- تعاریف و اصطلاحات

۱-۲- ماده بودار کننده

ادورانت (Odorant) ماده ای است که از آن برای بودار کردن گاز طبیعی استفاده می شود. گاز طبیعی در شرایط استاندارد فاقد بو و رنگ است است؛ از این رو در صورت نشت خطر زیادی به دنبال خواهد داشت اما با تزریق این ماده به جریان گاز طبیعی می توان از آن به منظور ماده ای هشدار دهنده استفاده کرد.

۲-۲- حد آستانه بویایی

اولین تغییر بوی محیط به طوری که نوع بو برای انسان مشخص نیست و فقط تغییر بوی محیط را احساس می کند.

3-2 بودار کردن

فرایند تزریق ماده بودار کننده به گاز طبیعی را گویند.

۴-۲ دستگاه بودار کننده (ODORIZER)

بودار کردن گاز طبیعی معمولاً با استفاده از این دستگاه انجام می شود که دارای دو نوع متداول آن به شرح ذیل می باشد.

1. بودار کننده کنارگذر
2. بودار کننده تزریقی

1- بودار کننده های کنار گذر bypass بر اساس فرآیند جذب عمل می کنند طوری که جریان ناچیزی از گاز از خط لوله اصلی وارد بودار کننده می شود. سپس گاز بودار شده به خط لوله اصلی بر می گردد و با قسمت اصلی جریان گاز مخلوط می شود یک اُریفیس در خط لوله اصلی گاز نصب شده تا اختلاف فشار بین ۱ تا ۳psi  را ایجاد کند. این اختلاف فشار باعث فعالیت ادورایزر شده و همچنین رابطه مستقیمی بین مقدار جریان کنار گذر و جریان اصلی گاز ایجاد می کند.

2- ادورایزرهای تزریقی: در ادورایزرهای تزریقی مقدار مشخصی از ماده بودار کننده توسط پمپ به خط لوله اصلی تزریق می شود. با توجه به تعداد پالس های ارسالی از کنتورهای گاز به کنترل پنل فرمان تزریق توسط کنترل پنل به پمپ ارسال می گردد.

ضمناً تعدادی از کنترل پنل ها بصورت تایمری فرمان می گیرند.

میزان تزریق : مطابق استاندارد (۰)۱۰۱-GS-PM  مقدار مجاز ماده بودار کننده در شبکه با درصد ترکیب ذیل بایستی در محدوده ۱۰ تا ۲۵ میلی گرم در هر متر مکعب گاز باشد.

3- تزریق گاز مرکاپتان

گاز طبیعی به دلیل بی بو بودن می بایستی قبل از تزریق به شبکه های شهری و خطوط تغذیه بودار شود این کار به وسیله اضافه کردن ماده مرکاپتان به آن انجام می گردد. گازی که به وسیله شبکه های شهری به مصرف کنندگان خانگی عرضه می شود باید به حدی بودار باشد تا قبل از رسیدن به حد پایین انفجار قابل تشخیص باشد برای گاز طبیعی حد پایین انفجار ۵ درصد حجمی است و مواد بودار کننده باید به مقداری باشد که مخلوط هوا و گاز طبیعی اگر به مقدار ۱ درصد حجمی رسید بتوان توسط حس بویایی آن را تشخیص داد.

میزان تزریق مرکاپتان بر طبق استانداردهای شرکت ملی گاز ایران برای انواع دستگاه بودار کننده به شرح ذیل تعیین گردیده است .

1. دستگاه بودار کننده نوع کنار گذر ۱۰ الی ۲۰ میلی گرم ماده بودار کننده ۱۰۰ IGS-MS-PM
2. دستگاه بودار کننده از نوع تزریقی و شبکه های ۱۰ الی ۲۵ میلی گرم ماده بودار کننده بر طبق استاندارد ۱۰۱IGS-MS-PM  (Odorizer, Injection, Type)
3. دستگاه بودار کننده نوع قاشقی ۲۰ میلی گرم ماده بودار کننده بر طبق استاندارد ۱۰۲IGS-MS-PM

خصوصیات مواد بودار کننده

• سمی نباشد.
• خورنده نباشد.
• قابل حل در آب نباشد.
• در ترکیب شیمیایی فعالیت نداشته باشد.
• آتش گیر بوده بدون اینکه در واکنش احتراق محصولات زیان بخش یا بوزا تولید کند.
• جذب آن توسط خاک کم باشد تا در صورت نشت گاز از لوله های زیرزمینی، گاز
• خارج شده از خاک به اندازه کافی بودار باشد.

ترکیبات مواد بودار کننده گاز طبیعی که در حال حاضر از آن استفاده می شود مرکاپتان و نام تجاری آن ۱۰۰۷ SPOTLEAK  و شامل ترکیبات ذیل است:

1- TBM تری بوتیل مرکاپتان ۸۰% که از خواص آن میتوان به پایین بودن آستانه پدیدار شدن بو قدرت نفوذ پذیری در خاک و مقاومت در برابر اکسیده شدن را نام برد.

2- MES متیل اتیل سولفید ۲۰% افزایش پایداری مرکاپتان کاهش جذب توسط خاک و ضدیخ بودن از خواص ویژه متیل اتیل سولفید است.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ایمنی گاز طبیعی در گازرسانی

⇐ ایمنی گازها و مایعات (کلاس ۲ و ۳)

⇐ اطلاعات مهندسی و ایمنی در پروژه های صنعت نفت و گاز

⇐ ایمنی و خطرات گازهای سمی