اثرات تغییر اقلیم بر سلامت عمومی در ایران: مروری سیستماتیک بر مطالعات

اثرات تغییر اقلیم بر سلامت عمومی در ایران: مروری سیستماتیک بر مطالعات

فرمت: Word  تعداد صفحات: 32

چکیده

مقدمه: تغییرات اقلیمی جهانی چالش‌های متعددی را برای جنبه‌های گوناگون زندگی بشر از جمله سلامت ایجاد می‌کند. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی، آسیب‌ پذیری بالایی در برابر این تغییرات دارد که می‌تواند بر سلامت عمومی تاثیر بگذارد. از این رو، مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات تغییر اقلیم بر سلامت عمومی در ایران انجام شد.

روش کار: این مطالعه سیستماتیک، مبتنی بر پروتکل PRISMA بوده و شامل مراحل جستجو، غربالگری و ترکیب نتایج مطالعات انتخاب شده بوده است. به منظور شناسایی مطالعات مرتبط با تأثیر تغییر اقلیم بر سلامت در ایران، پایگاه‌ های اطلاعاتی معتبر و آکادمیک (PubMed، Scopus، Web of Science، Magiran و SID) با کلیدواژه‌ های مرتبط بین سال‌های 2000 تا 2023 جستجو شد. مطالعات علمی و معتبر بازیابی شده توسط دو محقق براساس معیارهای ورود و خروج مورد بررسی قرار گرفتند و مقالات به زبان فارسی و انگلیسی شامل بررسی و مطالعات غیر مرتبط حذف شدند. مطالعات انتخابی با رویکرد توصیفی، تحلیل و استخراج اطلاعات کلیدی مانند اثرات ایجاد شده بر سلامت افراد، نوع مطالعات، منطقه انجام مطالعه، تجزیه و تحلیل شدند.

نتایج: در این مرور سیستماتیک در نهایت 52 مطالعه که واجد شرایط بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. مرور جامع ادبیات نشان داد اثرات مستقیم فاکتورهای تغییرات اقلیمی منجر به افزایش بروز بیماری‌های عفونی، قلبی-عروقی و تنفسی، تغییر الگوی بارداری زنان و شیوع پره اکلامپسی، سرطان پوست، بیماری ناخنک، کم کاری مادرزادی تیروئید و مرگ و میر شده است. تاثیرات غیر مستقیم تغییرات اقلیمی بر سلامت افراد می تواند از طریق تغییر الگوی تولید مثل و گسترش حشرات و بیماری های مرتبط با انسان مانند شیوع مالاریا، بروسلوز، لیشمانیوز، سالمونلوز انسانی، وبا، اسهال خونی و تب هموراژیک کریمه کنگو و COVID-19 نمایان گردد. همچنین تغییرات اقلیمی بر بروز بیماری های روانی مانند افزایش نوسانات خلقی و افسردگی، اسکیزوفرنی و اسکیزوافکتیو و بیماری دو قطبی تاثیرات منفی را نشان داد. نتایج نشان داد آسیب‌ پذیری سلامت در برابر تغییر اقلیم بسته به شرایط جغرافیایی و جمعیتی متفاوت است.

نتیجه گیری: تغییر اقلیم اثرات نامطلوب گسترده‌ای بر سلامت جسمی، روانی افراد داشته است. آسیب‌ پذیری گروه‌های مختلف در برابر این پدیده، متفاوت است؛ بنابراین تدوین و اجرای راهبردها و برنامه‌های ملی بین‌ بخشی برای مقابله با آن ضروری است. همچنین، علی‌ رغم مطالعات انجام‌شده تاکنون در زمینه ارتباط بین تغییرات اقلیمی و سلامت انسان، هنوز نیاز به بررسی‌های بیشتر و عمیق‌ تری در این حوزه به ویژه ارتباط بین تغییر اقلیم و سلامت روان افراد وجود دارد.

کلمات کلیدی: تغیرات اقلیمی، اثرات سلامتی، ایران

مقدمه

تغییرات اقلیمی یکی از بزرگترین چالش‌ هایی است که در حال حاضر بشریت با آن مواجه است که اثرات گسترده‌ای بر جوانب مختلف زندگی انسان، از جمله سلامت عمومی، دارد (1, 2). با افزایش دما، تغییرات شدید در آب و هوا نیز افزایش می‌یابد و اکوسیستم‌ ها با تحولات مختلف روبرو می‌شوند. برای تدوین استراتژی‌های مؤثر و سازگار با این تغییرات، شناخت دقیق اثرات تغییرات اقلیمی بر سلامت انسان بسیار حائز اهمیت است (3, 4, 5, 6). درک صحیح از پیامدهای تغییرات آب و هوایی بر محیط زیست، مانند افزایش سطح آب دریاها، گرمایش جهانی، تشدید پدیده‌ های آب و هوایی، خشکسالی‌ های شدید و حریق‌ های جنگلی، بسیار مهم است زیرا این تغییرات به شدت بر سلامت و رفاه افراد تأثیر می‌گذارد (7, 8).

براساس جدیدترین گزارش Lancet، که به بررسی 43 شاخص از رابطه بین تغییرات آب و هوا و سلامت انسان می‌پردازد، تأکید می‌کند که تأثیرات تغییرات اقلیمی بر سلامتی افراد در همه قاره‌ ها احساس می‌شود و این تأثیرات همچنان روز به روز  بدتر می‌شود (8). تجزیه و تحلیل مطالعات گذشته نیز نشان دهنده تاثیرات تغییرات اقلیمی بر سلامت انسان از طریق مسیرهای متعدد تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم می باشد (9). یک اثر نامطلوب سلامتی به عنوان ایجاد، ترویج، تسهیل و/یا تشدید یک ناهنجاری ساختاری و یا عملکردی تعریف می‌شود، که پتانسیل کاهش کیفیت زندگی، کمک به یک بیماری ناتوان کننده یا منجر به مرگ زودرس را دارد (10). اثرات مستقیم تغییر اقلیم بر سلامت انسان شامل مشکلات بهداشتی مرتبط مانند مرگ ناشی از گرما، بیماری های قلبی عروقی و تنفسی می باشد (8, 11, 12, 13). همچنین شیوع حشرات و موجودات ایجاد کننده بیماری های عفونی منتقله از طریق ناقلین مانند مالاریا و لیشمانیوز، مهاجرت اجباری و کمبود منابع و دسترسی ناکافی به غذا و آب سالم، را می توان به عنوان اثرات غیرمستقیم تغییر اقلیم بر سلامت انسان پیش بینی کرد (14).

ایران به دلیل ویژگی‌های جغرافیایی و اقلیمی خاص، یکی از کشورهای بسیار آسیب‌ پذیر در برابر تغییرات اقلیمی است (15, 16). این کشور با گستره وسیعی از خطرات مرتبط با آب و هوا روبرو است که ممکن است به طور قابل توجهی بر سلامت عمومی تأثیر گذارند (17). با توجه به عوامل اجتماعی-اقتصادی، شهرنشینی و تغییرات جمعیتی، جمعیت ایران در معرض خطرات بهداشتی مرتبط با تغییرات آب و هوا قرار دارد (18, 19). گزارش‌ ها نشان داده‌اند که در دماهای شدید، افزایش مرگ ‌و میر ناشی از بیماری‌های قلبی-عروقی و تنفسی رخ داده است (20). همچنین، مرگ‌های ناشی از تروما در دماهای بالاتر و رطوبت کمتر افزایش یافته است (21). بروز بیماری‌های منتقله شایع مانند مالاریا، لیشمانیوز و تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (CCHF) در ایران همچنان نگران‌ کننده است زیرا تحت تأثیر عوامل محیطی قرار دارند این امکان وجود دارد که الگوهای این بیماری ها در مناطقی که قبلاً شایع نبودند تغییر کرده و ظهور کنند (22, 23).

به منظور هدایت تحقیقات و اقدامات آتی برای کاهش اثرات نامطلوب تغییرات اقلیمی و انطباق با اثرات و پیامد های آن بر سلامتی محیط زیست، به مروری کامل و جامع از تحقیقاتی که قبلاً در مورد اثرات تغییرات اقلیمی بر سلامتی انجام شده است نیاز است. اگرچه در دهه اخیر، تعداد تحقیقات اصلی پیرامون تأثیرات تغییرات اقلیمی بر سلامتی افزایش یافته است، اما این مطالعات معمولا بر یک اثر خاص مانند تأثیر آتش‌ سوزی‌ های جنگلی بر سلامت (24)، نتایج بهداشت شغلی و یا یک کشور خاص (25, 26) تمرکز داشته اند. از این رو بررسی های سیستماتیک ادبیات، مروری فراتر از دیگر مطالعات را ممکن می‌سازد. همچنین تحقیقات جامعی که به طور خاص متناسب با مطالعات بروز، بر ایران متمرکز شده باشد، وجود ندارد.

بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر تغییرات اقلیمی بر سلامت جمعیت ایران از طریق یک مرور سیستماتیک انجام شد. این مطالعه با پر کردن شکاف تحقیقاتی موجود و شناسایی الگوها، روندها و پیامدهای سلامتی مرتبط با تغییرات اقلیمی و ترکیب و تجزیه و تحلیل شواهد موجود در ایران، به درک تعاملات اقلیمی سلامت کمک می کند. از طریق این تحقیق، بینش‌ های ارزشمندی برای توسعه سیاست و مداخلات بهداشت عمومی ارائه می‌ گردد که می تواند یک رویکرد جامع و مبتنی بر شواهد برای مقابله با چالش‌های بهداشتی ناشی از تغییرات اقلیمی در ایران پیشنهاد نمود.

ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ تغییرات اقلیمی بر بهداشت حرفه‌ ای و ایمنی کار

⇐ بررسی اثرات سلامتی مهاجرت ناشی از تغییرات اقلیم

⇐ گزارش سلامت و تغییر اقلیم

جهت مطالعه مطلب کاملتر و بروزتر به لینک فوق مراجعه گردد:

Esmaeili S V, Alboghobeish A, Salehi Sahlabadi A, Poursadeghiyan M. Impact of Climate Change on Public Health in Iran: A Systematic Review. Health in Emergencies and Disasters Quarterly 2024; 10 (1) :3-20 URL: https://hdq.uswr.ac.ir/article-1-455-en.pdf