بایگانی برچسب برای: استانداردهای تست رادیوگرافیک

پرتونگاری یا رادیوگرافی صنعتی

Radiography or industrial radiography

پرتونگاری (رادیوگرافی)
استفاده از پرتوهای یونیزان (تست غیر مخرب), (چشمه های ، اشعه و…) در روش های تست غیر مخرب به منظور آشکارسازی نقص مواد غیر شفاف یا تجهیزات یا نمایاندن ساختار داخلی به مبحث پرتونگاری صنعتی مربوط می شود.

وجه تمایز این روش ها در مقابل کاربردهای مشابه پزشکی، صنعتی بودن آنها است. لذا در این بخش پرتونگاری تحت عنوان کاربردهای صنعتی بیان می شود.

روش های تست غیر مخرب دیگری نیز وجود دارد که از روش های مافوق صوت، جریان گردابی یا مغناطیسی، تشخیص ترک یا نفوذ استفاده می کنند. روش های تست غیر مخرب متفاوتی نیز ممکن است وجود داشته باشد که به صورت ترکیبی از روش ها باشد. برای پیدا کردن اتصالات جوش خورده معیوب معمولاً پرتونگاری با روش های مافوق صوت تلفیق می شود. در صورت مناسب نبودن پرتونگاری برای تشخیص ترک ، چک کردن متوالی کیفیت اتصالات جوش خورده با مایعات فلورسانس، ذرات مغناطیسی یا محلول های صابونی انجام می شود.

روش تفرق اشعه متعلق به روش های تست غیر مخرب نیست ، زیرا اطلاعات این روش مربوط به شبکه است. با توجه به اینکه این کتاب درباره رادیوایزوتوپ ها است، در این بخش نیز درباره پرتونگاری با چشمه های رادیواکتیو صحبت می کنیم. این مراحل ، جدای ملاحظات و خواص کاری ویژه، مشابه پرتونگاری تجهیزات اشعه یا شتاب دهنده هاست طبقه بندی روش های پرتونگاری : طبقه بندی روش های پرتونگاری به صورت اختیاری به دسته های زیر تقسیم می شود :

طبقه بندی بر اساس نوع پرتو : برم اشترالانگ پر انرژی حاصل از شتاب دهنده ها (نظیر بتاترون، شتاب دهنده خطی) نیز به پرتوهای اشعه تعلق دارد. اشعه ایکس مشخصه بوسیله تیوب های اشعه یا ایزوتوپهای گیر اندازی الکترون قابل تولید بوده و برای روش های تفرق اشعه که در بالا ذکر شده نظیر آنالیز به روش فلورسانس اشعه برای تست لایه نشانی بطور پیوسته قابل استفاده است. تنها از پرتو پر انرژی الکترومغناطیس (برم اشترالانگ، پرتو) در صنعت استفاده می شود. این دو روش جدای از منابع پرتودارای روش فنی یکسان هستند .

زمانی فقط از پرتو اشعه استفاده می شد، اما امروزه برای تست تیغه های ضخیم، اتصالات جوش خورده، ساختار بتونی شتاب دهنده ها و بخصوص بتاترون ها به طور گسترده ای مورد استفاده است.

چک لیست ایمنی در پرتونگاری و جوشکاری

پرتونگاری گاما (عیب نگاری گاما) بر اساس کاربرد رادیوایزوتوپ های گسیلنده گاما هستند و نسبت به اشعه دارای مزایایی
هستند :

– چشمه پرتودهی دارای ابعاد کوچک تری است و لذا می تواند با ساختار پیچیده در هر محلی قرار بگیرد .

– پرتو در هر جهت یکنواخت است و همین امر موجب پرتودهی وسیع(پانوراما) می شود و لذا به جای چندین پرتو یکسو شده یک چشمه بکار می رود .

– تست دیوارهای ضخیم با ایزوتوپ های گسیلنده پر انرژی بیشتر از اشعه x ، امکان پذیر است .

– عوامل خارجی هیچ تأثیری روی پرتو ایزوتوپها ندارد، این بدان معناست که (روش نسبتاً پایدار است) .

– این روش به منابع تغذیه ویژه نظیر انرژی الکتریکی، آب خنک کننده و … نیاز ندارد ولذا بخصوص برای تست های خارج از
محل روشی ساده تر و ارزان تر است .

– هزینه چشمه های پرتوزا نسبتاً کم است .

پرتونگاری با چشمه های گاما دارای معایبی نیز هست :

• دارای آهنگ دز کمتری نسبت به اشعه X است و لذا زمان پرتوگیری طولانی تر نیاز است ( روی اقتصاد تأثیر می گذارد.)
• با ضخامت کمتردیوار، کیفیت پرتونگار(رادیوگرام) پایین تر است (کیفیت عکس بدتر است .)
• ابعاد هندسی آن ممکن است از نقطه کانونی تیوب اشعه بزرگ تر باشد و لذا دقت هندسی پرتونگار کاهش یابد)ناتیزی
  پرتونگار افزایش می یابد .)
• به دلیل واپاشی رادیواکتیو نیاز به تصحیحات زمانی است که این کار باید با تجربه و مهارت خاص باید انجام گیرد .
• تشعشع پیوسته باعث کاهش بازدهی می شود (زمان مؤثر کاری مهم است) که عامل مهمی در اقتصاد است.

به غیر از پرتو گاما سایر پرتوهای رادیواکتیو نیز برای پرتونگاری بکار می روند، اما زمینه کاری آنها محدود است. مثلاً پرتوبرای نفوذ در ورقه های نازک مواد با کم چگالی (پلاستیک، لاستیک) به دلیل محدودیت نفوذ پذیری(پرتونگاری) مناسب است.

نمونه هایی شامل عناصر با تضعیف نوترون حرارتی متفاوت هستند با چشمه های نوترونی بررسی می شود. بدلیل قابل دسترس نبودن آسان چشمه های نوترونی، پرتونگاری نوترونی فقط در کاربردهای خاص بکار می رود. این مسئله برای پرتونگاری فوتون نیز تا حدی درست است. با این حال این روش دارای مزایایی است.

رادیوگرافی صنعتی با پرتو هایی به نام های ایکس و گاما کار می کنند .

پرتوهای گاما در اثر واپاشی هسته ایزوتوپهای رادیواکتیو ایجاد می شود . که در رادیوگرافی صنعتی اغلب از ایزوتوپهای مصنوعی مانند : ایریدیوم ۱۹۲ ، کبالت ۶۰ ، سزیم ۱۳۷ ، استفاده می شود . این چشمه های پرتو زا به منظور رسیدن به سطح پایدار ، دائما واپاشی نموده و پرتو هایی نظیر آلفا – بتا و گاما تولید می کنند . نفوذ پرتوهای آلفا و بتا کم می باشد .

بنابراین عملیات رادیوگرافی با پرتو گاما انجام می شود ، این چشمه ها داخل محفظه دوربین نگهداری می شوند .

پرتوهای ایکس: این پرتو به صورت الکتریکی و از طریق تیوب اشعه ایکس تولید می شود .

و عملکرد تولید این اشعه به این صورت است که : وقتی الکترونها با سرعت زیاد با یک ماده برخورد می کنند . انرژی جنبشی آنها به پرتوهای ایکس تبدیل می شود.

حرکت الکترونها تحت شرایط خلأ می باشد که این حرکت در داخل تیوب است.

تجهیزات مورد استفاده جهت تست رادیوگرافی :

• چشمه پرتو
• تجهیزات ظهور و ثبوت
• فیلم
• تجهیزات ایمنی و حفاظتی
• کاست
• حروف سربی
• IQI

• انواع دوربین های رادیو گرافی صنعتی
تکاپس , گامامت , گاماولت تجهیزات و لوازم جانبی ویدکی

تست رادیوگرافی (radiographic test) یا RT یا رادیوگرافی صنعتی (industrial radiography) یکی از تستهای غیرمخرب (non-destructive test) یا NDT برای جوش است که وجود و شکل عیوب ماکروسکوپیک یا سایر ناپیوستگیها را داخل جوش نشان میدهد. در این روش از قابلیت نفوذ پرتوهای ایکس (x-ray) یا گاما در اجسام استفاده میشود .

هرچه طول موج کوتاهتر باشد قدرت نفوذ پرتو در داخل جسم بیشتر است. تمام تابش در جوش نفوذ نمیکند بلکه قسمتی از آن جذب میشود. مقدار جذب تابعی از چگالی و ضخامت جوش است. مثلا اگر حفره ای در جوش وجود داشته باشد، پرتو تابش شده نسبت به یک جوش سالم از میزان فلز کمتری عبور میکند. در نتیجه میزان پرتو جذب شده در ناحیه معیوب تغییر خواهد نمود. تغییرات در جذب پرتو روی فیلم حساس به تابش ثبت و حضور عیب نمودار میشود. این تصویر را رادیوگراف مینامند .

برای رادیوگرافی جوشها پرتو ایکس یا گاما را از یک طرف درز جوش میتابانند و در طرف دیگر جوش فیلم قرار داده میشود. فیلم داخل یک جعبه گذاشته میشود تا نور روی آن اثر نگذارد. این پرتو از ضخامت فلز گذشته و روی فیلم اثر میگذارد و تصویر درز جوش را روی فیلم ثبت مینماید. عیوب موجود در جوش روی فیلم به آسانی مشاهده میشوند. به وسیله ورقهای سربی میتوان پرتو را متمرکز نموده و از تابش این پرتو به قسمتهای غیر ضروری جلوگیری نمود. برای اینکه پرتو پس از عبور از جوش از قسمتهای دیگر که بعد از فیلم قرار دارد نگذرد و انعکاس آنها روی فیلم ثبت نگردد پشت فیلم نیز ورقه های نازک سربی قرار داده میشود .

ارزشیابی پرتوهای یونساز

رادیوگراف شایسته و مناسب آن است که حضور و یا عدم حضور عیب را به درستی نشان دهد و در صورت وجود عیب، شکل و موقعیت آن را به وضوح نمایان سازد. رادیوگرافی مثل بیشتر امور فنی دارای محدودیتهایی است و به کارگیری و فهم درست و تفسیرش نیاز به دانش فنی و تصور صحیح عیب و رابطه آن با مشخصه علمی دارد. آگاهی از جنس و ضخامت فلز مورد رادیوگرافی و تنظیم قدرت نفوذ منبع رادیو اکتیو مطابق با آن اهمیت فراوانی دارد .

مزایای تست رادیوگرافیک

• بدون محدودیت بر روی جنس و یا دانسیته ماده
•  امکان بازرسی اجزای مونتاژ شده
• نیاز به کمترین آمادهسازی سطح
• حساس به تغییرات ضخامت، خوردگی، حفره، ترک و تغییر دانسیته ماده
• امکان یافتن عیوب سطحی و زیر سطحی
• ایجاد تصویر دایمی از نتیجه بازرسی

استانداردهای تست رادیوگرافیک
استاندارد ISO

ISO ۴۹۹۳ ، ریخته گری فولاد و آهن- بازرسی رادیوگرافی
ISO ۵۵۷۹ ، تست غیرمخرب- آزمایش رادیوگرافی مواد فلزی توسط اشعه های X و گاما- مقررات عمومی
ISO ۱۰۶۷۵-۱ ، تست غیرمخرب جوش- سطوح پذیرش تست رادیوگرافی- قسمت ۱ : فولاد، نیکل، تیتانیوم و آلیاژهای آنها
ISO ۱۱۶۹۹-۱ ، تست غیرمخرب- فیلمهای رادیوگرافی صنعتی- قسمت ۱ : دستهبندی سیستمهای فیلم رادیوگرافی صنعتی
ISO ۱۱۶۹۹-۲ ، تست غیرمخرب- فیلمهای رادیوگرافی صنعتی- قسمت ۲ : کنترل پردازش فیلم با استفاده از مقادیر مرجع
ISO ۱۴۰۹۶-۱ ، تست غیرمخرب- صلاحیت سیستم های دیجیتالی کردن فیلم رادیوگرافی- قسمت ۱: تعاریف، اندازه گیری کمی پارامترهای کیفیت تصویر، فیلم مرجع استاندارد و کنترل کیفی
ISO ۱۴۰۹۶-۲ ، تست غیرمخرب- صلاحیت سیستمهای دیجیتالی کردن فیلم رادیوگرافی- قسمت ۲: حداقل سیستم مورد نیاز
ISO ۱۷۶۳۶-۱ ، تست غیرمخرب جوش. تست رادیوگرافی. تکنیکهای اشعههای X و گاما با فیلم
ISO ۱۷۶۳۶-۲ ، تست غیرمخرب جوش. تست های رادیوگرافی. تکنیک های اشعه های X و گاما با آشکارسازهای دیجیتال
ISO ۱۹۲۳۲ ، تست غیرمخرب- کیفیت تصویر رادیوگرافی
کمیته استاندارد اروپا CEN EN ۴۴۴ ، تست غیرمخرب. اصول کلی برای انجام رادیوگرافی از مواد فلزی با استفاده از اشعه X و اشعه گاما
EN ۴۶۲-۱ ، تست غیرمخرب- کیفیت تصویر رادیوگرافها- قسمت ۱ : شاخص های کیفیت تصویر (نوع سیمی)- تعیین میزان کیفیت تصویر
EN ۴۶۲-۲ ، تست غیرمخرب- کیفیت تصویر رادیوگرافها- قسمت ۲: شاخصهای کیفیت تصویر (نوع گامی/سوراخی) تعیین میزان کیفیت تصویر
EN ۴۶۲-۳ ، تست غیرمخرب- کیفیت تصویر رادیوگرافها- قسمت ۳ : کلاس های کیفیت تصویر برای فلزات آهنی
EN ۴۶۲-۴ ، تست غیرمخرب- کیفیت تصویر رادیوگرافها- قسمت ۴: ارزیابی تجربی مزیان کیفیت تصویر و جداول کیفیت تصویر
EN ۴۶۲-۵ ، تست غیرمخرب- کیفیت تصویر رادیوگرافها- قسمت ۵ : کیفیت تصویر شاخص (نوع سیم دوطرفه)، تعیین میزان بیشکلی تصویر
EN ۵۸۴-۱ ، تست غیرمخرب- فیلم رادیوگرافی صنعتی- قسمت ۱ : دستهبندی سیستم های فیلم رادیوگرافی صنعتی
EN ۵۸۴-۲ ، تست غیرمخرب- فیلم رادیوگرافی صنعتی- قسمت ۲ : کنترل پردازش فیلم با استفاده از مقادیر مرجع
EN ۱۳۳۰-۳ ، تست غیرمخرب- اصطلاحات- قسمت ۳ : شرایط مورد استفاده در تست رادیوگرافی صنعتی
EN ۲۰۰۲-۲۱ ، مجموعه هوا فضا- مواد فلزی. روش های آزمون- قسمت ۲۱ : تست رادیوگرافی ریخته گری
EN ۱۰۲۴۶-۱۰ ، تست غیرمخرب لوله های فولادی- قسمت ۱۰ : تست رادیوگرافی درز جوش لوله های فولادی جوش داده شده با قوس الکتریکی برای تشخیص عیوب
EN ۱۲۵۱۷-۱ ، تست غیرمخرب جوش- قسمت ۱: بررسی اتصالات جوش در فولاد، نیکل، تیتانیوم و آلیاژهای آنها توسط رادیوگرافی – سطوح پذیرش
EN ۱۲۵۱۷-۲ ، تست غیرمخرب جوش- قسمت ۲ : بررسی اتصالات جوش در آلومینیوم و آلیاژهای آن توسط رادیوگرافی- سطوح پذیرش
EN ۱۲۶۷۹ ، تست غیرمخرب- تعیین اندازه منابع رادیوگرافی صنعتی- روش رادیوگرافی
EN ۱۲۶۸۱ ، ریخته گری- آزمون رادیوگرافی
EN ۱۳۰۶۸ ، تست غیرمخرب- تست رادیوسکوپیک
EN ۱۴۰۹۶ ، تست غیرمخرب- صلاحیت سیستم دیجیتالی کردن فیلم رادیوگرافی
EN ۱۴۷۸۴-۱ ، تست غیرمخرب- محاسبه صنعتی رادیوگرافی با صفحات تصویربرداری فسفر ذخیرهای- قسمت ۱ : دسته بندی سیستم
EN ۱۴۵۸۴-۲ ، تست غیرمخرب- رادیوگرافی محاسبه صنعتی با صفحات تصویر برداری فسفر ذخیرهای- قسمت ۲: اصول عمومی برای آزمایش مواد فلزی با استفاده از اشعه X و اشعه گاما
استاندارد ASTM

ASTM E ۹۴ ، راهنمای استاندارد برای آزمون رادیوگرافی
ASTM E ۱۵۵ ، استاندارد رادیوگرافی مرجع برای بازرسی ریخته گری آلومینیوم و منیزیم
ASTM E ۷۴۷ ، تمرین استاندارد دسته بندی برای طراحی، ساخت و طبقه بندی مواد شاخص کیفیت تصویر (IQI) مورد استفاده برای رادیولوژی
ASTM E ۸۰۱ ، تمرین استاندارد برای کنترل کیفیت آزمون رادیولوژی دستگاه های الکترونیکی
ASTM E ۱۰۳۰ ، روش استاندارد آزمون رادیوگرافی ریخته گری فلزی
ASTM E ۱۰۳۲ ، روش استاندارد آزمون رادیوگرافی بررسی جوش
ASTM ۱۱۶۱ ، روش استاندارد برای آزمون رادیولوژی نیمه هادی ها و قطعات الکترونیک
ASTM E ۱۶۴۸ ، استاندارد مرجع رادیوگرافی برای بررسی جوش ذوبی آلومینیوم
ASTM E ۱۷۳۵ ، روش استاندارد آزمون تعیین کیفیت نسبی تصویر رادیوگرافی فیلم صنعتی در معرض پرتو X ASTM E ۱۸۱۵ ، روش استاندارد آزمون دسته بندی سیستم های فیلم رادیوگرافی صنعتی
ASTM E ۱۸۱۷ ، تمرین استاندارد برای کنترل کیفیت آزمون رادیولوژی با استفاده از شاخص های کیفیت
ASTM E ۲۱۰۴ ، تمرین استاندارد برای آزمون رادیوگرافی پیشرفته مواد و قطعات هوافضا و توربین

استاندارد ASME
BPVC Section V ، آزمون غیرمخرب: ماده ۲ آزمون رادیوگرافی

استاندارد API

API ۱۱۰۴ ، جوشکاری خطوط لوله و تاسیسات وابسته: ۱۱,۱ روش آزمون رادیوگرافی

آزمایشات مخرب
آزمایشات غیر مخرب :
VT (آزمون چشمی)
PT (آزمون مایعات نافذ)
MT (آزمون ذرات مغناطیسی)
UT (آزمون اولتراسونیک)
ET (آزمون جریات گردابی)
RT (آزمون رادیوگرافی)

خطرات استفاده از پرتوها :

•  اثرات قطعی : ( شکست کروموزومی، تغییرات در خون ، قرمز شدن پوست )
• اثرات احتمالی : ( انواع سرطانها ، اثرات ژنتیکی)

حفاظت در برابر اشعه :

• توجیه پذیری
• بهینه سازی
• حد دز

حدود پرتوگیری مجاز:
پرتوگیری شغلی : ۲۰ میلی سیورت در سال
پرتوگیری مردم : ۱ میلی سیورت در سال
پرتوگیری پزشکی : هیچ حدی ندارد زیرا بحث توجیه پذیری است
دزیمتری فردی: روش های اندازه گیری میزان پرتوگیری را دزیمتری یا مانیتورینگ گویند.

• پرتوگیری خارجی
• پرتوگیری داخلی
• پرتوگیری محیط کار

محیط های کاری :
ناحیه ممنوعه(پرتودهی بیش از ۲ میلی سیورت بر ساعت)
ناحیه تحت کنترل(پرتودهی بیش از ۵ / ۷ میکروسیورت برساعت)
ناحیه تحت نظارت(پرتودهی بیش از ۵ / ۲ میکروسیورت و کمتر از ۵ / ۷ میکرو سیورت بر ساعت)

عوامل موثر در پرتوگیری :

• زمان
• فاصله
• حفاظ مناسب

اعضاء حساس بدن در برابر اشعه:

• سیستم خون (مغز استخوان)
• سیستم ژنتیکی: (بیضه ها)
• پوست بدن
• دستگاه تنفسی

آزمایشات مورد نیاز :

• آزمایش خون (شمارش سلولی ، شکل ظاهری)
• آزمایش کرموزومی
• آزمایش ادرار
• آزمایش اسپرم کانت (شمارش اسپرم ها)
• معاینه عصبی و روحی روانی

انواع آلودگی :

آلودگی خارجی : در اثر اتفاقات و انفجارات هسته ای اتفاق می افتد.

آلودگی داخلی : در اثر مصرف مواد پرتو زا اتفاق می افتد.

نحوه رفع آلودگی خارجی:

• در آوردن لباس آلوده و پوشیدن لباس راحت و گشاد
• در صورت وجود زخم روی بدن آن را با مواد روغنی بپوشانیم.
• پس از انتقال به اورژانس لباس را در آورده و با آب و صابون شستشو دهیم.
• در صورت ایجاد زخم بلافاصله باید شستشو را متوقف کرد.
• برای مکانهایی که زخم شده اند از آب مقطر استفاده می کنیم.

گروه پرتونگار:

• یک نفر شخص مسئول
• یک نفر مسئول فیزیک بهداشت
• پرتونگار

مدارک مورد نیاز شرکت پرتونگاری:

• روانه اشتغال به کار از سوی سازمان انرژی اتمی
• مدارک دوره های پیشرفته مسئول فیزک بهداشت
• گواهی خرید دوربین پرتونگاری از شرکت های مجاز
• جدول کنترل کیفی دوربین (حاوی زمان بارگیری ،میزان و نوع اکتیویته …)
• برگ ترخیص کالا از سازمان انرژی اتمی و گواهی حمل دوربین
• مدارک شناسایی و گواهی نامه دوره مقدماتی پرتونگار یا کمک پرتونگار
• اسناد پزشکی افراد
• لیست تجهیزات ایمنی
• لیست تجهیزات مونیتورینگ (شامل دزیمتر قلمی ، هشدار دهده گایگلر و…)
• لیست رادیو مترهای محیطی
• دستورالعملها
• نمونه فرمها

سوانح پرتونگاری :
هر واقعه ناخواسته شامل نقص تجهیزات ،خطای کاری یا سایر اشتباهات از نقطه نظر حفاظت و ایمنی به علت ایجاد پتانسیل
برای پرتوگیری غیر عادی
خطاهای انسانی :

• عدم آموزش و عدم کفایت آموزش
• عدم آشنایی با تجهیزات حفاظتی
• عدم نگهداری صحیح دستگاه
• خطا در عملیات جابجایی
• خطا هنگام حمل و نقل مواد پرتوزا
• مفقود شدن یا پیدا شدن چشمه پرتوزا (سرقت ، گم شدن ،نقص در دستگاه)

خرابی تجهیزات :

• جدا شدن هُلدر از فنر محل اتصال هُلدر
• شکسته شدن هُلدر یا کپسول چشمه
• پارگی فنر
• جدا شدن سر فنر
• خمیدگی شدید لوله یا وجود جسم خارجی داخل لوله هدایت
• له شدگی لوله هدایت
• خرابی کِرانک
• جدا شدن لوله هدایت از دوربین
• جدا شدن کِرانک از دوربین
• خرابی قفل و سیستم ایمنی دوربین
• خرابی تجهیزات مونیتورینگ

تجهیزات حفاظتی :

• وضعیت عادی:
  • کنترل کننده اشعه
  • کالیماتور (محدود کننده اشعه)
  • علائم هشدار دهنده
  • طناب یا نوار محصور کننده
  • جعبه حمل و نگهداری دوربین
• وضعیت اورژانس :
  • انبر سورس گیر
  • کانتینر موقت
  • کیسه ساچمه سربی یا ورق سربی
  • جعبه ابزار
  • دستکش ،روپوش و عینک سربی
  • کپسول آتش نشانی
  • دستورالعمل اورژانس

کاربردهای دزیمتر محیطی در رادیوگرافی:

• اندازه گیری میزان پرتو دهی هنگام کار
• کنترل نشتی دوربین
• کنترل نشتی محل نگهداری دوربین
• ایجاد ناحیه کنترل و تطبیق با روش محاسبه ای
• اطمینان از بازگشت کامل چشمه به داخل دوربین
• مشخص نبودن حداکثر زمان برای نفرات درگیر در عملیات رفع سانحه

خصوصیات دزیمتر محیطی مناسب برای رادیوگرافی:

• پاسخ متناسب با نوع تابش و انرژی آن
• کالیبره
• قابلیت اندازه گیری آهنگ دز در حد میکروسیورت در ساعت
• قابلیت اندازه گیری دز تا ۱۰ سیورت
• محکم
• نسبتاً سبک و قابلیت حمل آسان

مزایا و معایب استفاده از کالیماتور
مزایا :

• باعث کاهش پرتوگیری افراد می شود
• باعث کاهش پرتوهای پس پراکنده شده و بدین ترتیب موجب افزایش کیفیت تصویر می گردد
• کاهش فاصله ایمنی و در نتیجه کنترل بهتر بر روی ناحیه کنترل و نظارت

معایب :

• افزایش نیم سایه

اصول ایمنی در پرتونگاری

پرتونگاری در محیط بسته:

• قبل از انجام عملیات پرتونگاری از اصول کار و عملکرد منبع پرتو آگاهی کامل داشته باشید.
• عملکرد کلیه تجهیزات پرتونگاری قبل از شروع عملیات پرتونگاری کنترل شوند.
• عملیات پرتونگاری با مجوز شخص مسئول انجام گردد.کلیه مراحل عملیات پرتونگاری در دفاتر ثبت گردد.
• اندازه گیری شدت پرتو در اطراف اتاق بخصوص در محل اتصال در و پنجره ها انجام پذیرد.
• محوطه پرتونگاری از افراد غیر مجاز تخلیه گردد.
• اگر جهت پرتو به طرف زمین است مطمئن باشید طبقه زیرین خالی گردد .
• هنگام پرتونگاری کلیه در و پنجره ها بسته شود.
• پس از اتمام کار کلیه تجهیزات به محل اولیه منتقل گردد.
• تجهیزات از نظر آسیب دیدگی کنترل و درهر مورد نواقص فوراً بر طرف گردد.

پرتو نگاری در محیط باز :

• مرزهای ایمنی با موانع مناسب نظیر طناب محصور و علامت گذاری شود.
• علائم هشدار دهنده نوری در محل مناسب نصب گردد.
• محوطه تحت نظارت در تمام مدت پرتونگاری مراقبت گردد تا از ورود افراد به ناحیه تحت کنترل جلوگیری شود.
• هنگام پرتونگاری از عوامل زمان ،فاصله و حفاظ جهت کاهش پرتوگیری افراد استفاده شود.
• هنگام خاتمه عملیت کلیه علائم مانند طناب جمع اوری شود.
• مسئول محل در جریان پایان عملیت قرار گیرد.

نکات ایمنی در حمل و نقل مواد پرتوزا :

• کلیه چشمه های پرتوزا دارای جعبه ویژه حمل و نقل باشند.
• خودرو مجهز به علامت خطر پرتو باشد.
• جعبه حمل مجهز به علامت خطر پرتو بوده و نوع و میزان پرتوزایی چشمه و همچنین مشخصات و آدرس شرکت پرتونگاری روی آن نوشته شود.
• در داخل خودرو محل مناسبی برای ثابت نگه داشتن جعبه حمل در نظر گرفته شود. این محل بهتر است به صورت یک جعبه فلزی با در قفل دار باشد.
• سطح پرتو در اطراف خودرو از × ۵ / ۲ میکروسیورت در ساعت تجاوز نکند.
• سطح پرتو در محل سرنشین یا راننده از × ۵ / ۷ میکروسیورت در ساعت تجاوز نکند. دستورالعمل فوریت های پرتوی و
• تجهیزات مربوطه در اختیار سرنشینیان خودرو قرار داده شود.
• هنگام ورود به محل پرتونگاری از مسئول مربوطه اجازه گرفته و اطلاعات اولیه شامل نوع و قدت چشمه ،مدل دوربین، مشخصات اعضای تیم پرتونگاری،مشخصات تجهیزات ایمنی،مدت کاروغیره در اختیار وی قرار داده شود.

مطالب بالا را در قالب فایل pdf در زیر می توانید دانلود کنید.